Mijn vader was een NSB'er - Elmer den Braber

Eigenlijk heb ik Mijn Vader Was Een NSB'er van Elmer den Braber al meer dan een week uit, maar ik heb erg geaarzeld om mijn mening te delen met de Thrillerlezers. Ik hoor namelijk weleens vaker dat ik erg kritisch kan zijn (en niet alleen wat boeken betreft, haha). En dat is ook wel zo - ik weet wat ik goed en minder goed vind, of zelfs ronduit slecht, en kan dat dan benoemen. Maar dat kan onbedoeld kwetsend werken, en dat is niet mijn bedoeling. Als je ergens van genoten hebt en iemand anders boort dat de grond in - tja, dat is helemaal niet fijn. Daarom heb ik geprobeerd dat niet te doen in onderstaande recensie. Ik hoop dat het is gelukt.

Dit boek gaat over Elsa, die in de herfst van haar leven besluit het stilzwijgen te verbreken over haar vader's lidmaatschap van de NSB. Het onderwerp vond ik enorm interessant - er zijn talloze oorlogsdagboeken, romans en informatieve materialen over de Tweede Wereldoorlog, maar hoeveel van die bronnen en boeken belichten de oorlog vanuit het oogpunt van de NSB of iemand die met de NSB te maken had (fictief of niet)? Ik ben er nog niet veel tegengekomen. Daarom besloot ik dat ik dit boek wilde lezen.

Misschien waren mijn verwachtingen veel te hoog - ik vond het namelijk niet zo'n sterk verhaal. Uiteindelijk wordt er heel weinig aandacht besteed aan de reden waarom Elsa's vader - die in eerste instantie alleen lid wordt van de NSB om zijn gezin te helpen - de nazi's 'actief' gaat helpen. Dat wil zeggen, er wordt wel degelijk aandacht aan besteed aan de gebeurtenissen die daarmee te maken hebben, maar er is geen opbouw, geen subtiliteit, geen continuïteit. Het lijken bijna losse stukken die toevallig aan elkaar lijken te zijn geknoopt. Juist die opbouw mis ik; ik had de verwachting dat het boek meer zou gaan over het taboe van 'fout in de oorlog', over de dingen waar je niet over praatte, over wat mensen beweegt om zich tegen anderen te keren, maar het blijft allemaal erg oppervlakkig.

Ja, het is natuurlijk een verhaal dat je ziet door de ogen van het kind van een NSB'er en niet door de ogen van die NSB'er zelf.  Maar dat kwam niet heel erg uit de verf voor mij. Vooral de eerste 100 pagina's waren enorm saai (om duidelijk te maken hoe gewoon de familie van Elsa is, denk ik - maar er gebeurde ècht niks) en bijna niet door te komen. De personages blijven heel oppervlakkig en je komt er niet achter wat ze denken of voelen - maar wel elke beweging en ademhaling van Elsa, terwijl het voor mij niet veel bijdroeg om te weten dat ze een droge mond had en moest slikken, of dat ze twee keer opstond en weer ging zitten, enzovoort. Bij die gedetailleerde beschrijvingen kwamen dan ook rare, beeldend bedoelde zinnen, zoals over tranen die landen op de grond en zich vermengen met iets (dat kwam een aantal keren terug). Bij zoiets denk ik 'wàt? waarom schrijf je dit?' en dan ben ik meteen uit het verhaal.

Ik kon me vooral door het gebrek aan voor mij relevante gebeurtenissen niet echt aan het verhaal of de personages hechten en dat gebeurde later, toen er meer vaart kwam in het verhaal, dan ook niet meer. Misschien mede daarom dat ik sommige dingen zo ongeloofwaardig vond; dat Elsa's beste vriendin onderduikers op zolder heeft (toevallig), de manier waarop Elsa uiteindelijk besluit om te gaan met het NSB-lidmaatschap van haar vader, dat op het einde nog even een schokkende onthulling gedaan wordt. Het deed voor mij allemaal heel vreemd en onecht aan.
Het raakte me gewoon niet.

En ja, daarbij komt ook: ik ben een mierenneuker met spelling en dergelijke. Dit boek is tot stand gekomen met behulp van donaties en uitgegeven door een (voor mij althans) minder bekende uitgever. Ik merk vaak dat boeken die op deze manier uitgegeven zijn, stikken van de fouten.
Jammer genoeg was dat hier ook het geval. Op elke pagina minstens één schrijffout of verkeerd geplaatst/ontbrekend leesteken, dat stoorde me enorm. Aanhalingstekens die verkeerd staan of missen, een woord te weinig of juist te veel, soms had ik er wel tien op een pagina (ik ben gestopt met het bijhouden). Zelfs in het nawoord van Elmer zaten ze, en dat is maar één pagina. Dat er dan mensen worden bedankt voor het controleren van de spelling en grammatica vind ik ongelofelijk - hoe was het vòòr zij het manuscript hebben gelezen??

Eerlijk gezegd denk ik dat de publicatie van Mijn Vader Was Een NSB'er te vroeg is geweest en gewoon nog één of een paar keer herschreven had moeten worden. Dan was het een strakker geheel geworden en zou het verhaal goed tot zijn recht komen. Nu is het vooral een verzameling gebeurtenissen die duidelijk verband houden met elkaar maar toch los tegen elkaar aan staan. Het voelt nog niet als een echt verhaal, meer als een kladversie. Ik hoop dat Den Braber dit doet; het zou denk ik echt een goed boek kunnen worden.

Ondanks mijn persoonlijke teleurstelling was en ben ik toch echt blij dat het boek bestaat, om eerder genoemde reden, ook al is het niet gebleken wat ik ervan had gehoopt. Want het feit blijft wel dat ik het goed vind dat iemand überhaupt besloot een boek te schrijven met dit geladen onderwerp, om ook eens deze kant van onze geschiedenis te belichten.

Myra B.

Wilma Geldof schreef een zeer bijzondere roman

Voor je in het boek begint, valt je de mooie omslag op. Zwart wit foto's, ook aan de binnenkant . De foto's zijn intrigerend en laten je langer kijken dan je normaal naar een kaft doet.

Het boek vertelt het verhaal van Maarten. 
Maartens vader is fervent NSB-ER , ver voordat de Duitsers Nederland binnenvallen op 10 mei 1940. Algemeen belang gaat voor individueel belang en ieder moet offers brengen.
Maartens oudere broer Walter is de trots van pa en Maarten is een moederskindje volgens hem.
Maar Maarten wil dat zijn vader ook zo trots op hem wordt ! Net als op Walter.
Hij wordt enorm gepest op school omdat hij uit een NSB gezin komt.
Zijn beste vriend wil niet meer met hem gezien worden. Met een belangrijke reden blijkt later na de oorlog op de reünie van de HBS. Op school eet hij in de pauzes zijn brood in de wc. Regelmatig wordt hij hevig mishandeld.
Toch blijft hij geloven in het gelijk van zijn vader. Die legt dagelijks uit waarom Hitler goed is voor Nederland. En vertelt waarom de Joden naar werkkampen gaan: iedereen moet een steentje bijdragen en anders zouden de Joden niet willen werken.

"Over het weer of over de buren of het eten sprak zijn vader nooit. Alleen over grootse zaken. En hij vertelde alles zo dat zijn moeder en hij ademloos naar hem luisterden als naar muziek. Vaak luisterden Maarten alleen naar de klank van zijn vaders stem, naar de passie, het vuur, het ritme, en was het alsof hij de koning op zijn trompet hoorde blazen. Beloftevol en opzwepend."

Maarten gaat vervolgens naar de Reichsschule, waar hij met aanhangers onder elkaar is en men wordt opgeleid om later te kunnen vechten. Walter valt aan het front tegen Rusland. De oorlog komt ten einde.

Wanneer Maarten negentien jaar is, de oorlog is inmiddels voorbij, krijgt hij een relatie met Hanne. Zij is fel tegen de nazi's gekant en Maarten kan niet langer zwijgen over zijn verleden. Hanne blijft vragen stellen en Maarten vertelt steeds meer. Moeizaam gaat hij dingen inzien van de andere kant gezien.
Er is iets wat hij als dertienjarige heeft gedaan, wat hem mogelijk wordt nagedragen?

Mijn mening
Wat een boek! Je wordt heen en weer geslingerd tussen allerlei gevoelens. Boosheid, verbijstering, verdriet, enzovoort.
Ik leefde ontzettend mee met Maarten. Je snapt echt waarom Maarten zo denkt en voelt als hij doet. Je snapt waarom hij bepaalde keuzes maakt.
Hoe de mensen in zijn omgeving met hem omgaan roept medelijden op.
Onlangs was ik bij de boekpresentatie van een anders oorlogsboek over NSB-kinderen waar Maarten van Rossem vertelde dat iedereen na de oorlog opeens in het verzet had gezeten. Terwijl er niet meer dan 25.000 werkelijk heldhaftig waren!
Zoals Hanne Maarten aanspreekt dat hij toch moest weten van de verschrikkingen en daar niks aan deed. Maarten kaatst de bal terug met de vraag wat zij nou helemaal deed aan de verschrikkingen? Ook niets. De Nederlanders leefden zo veel mogelijk hun gewone leven. Begrijpelijk: niet iedereen kan een held zijn.
Alleen als Nederland bevrijdt is komen de monsters in mensen naar boven. Mensen duwen de verdachte van NSB praktijken in de oude concentratie kampen en ze worden daar net zo behandeld als men zo verafschuwde aan de vijand. Er wordt verkracht, mishandeld, mensen liggen met velen in een klein strobedje enz., krijgen waterige soep. Maarten spreekt de gedachte uit dat als zijn bewakers al zo handelen, hoe zal het buiten dan wel niet zijn.

Wilma Geldof schreef een zeer realistisch boek welke ik op elke school bij geschiedenis zou willen aanraden. Een zeer mooi geschreven boek waar eens naar de andere kant gekeken wordt.
Maar dit boek is zeer toegankelijk ook voor ons volwassenen. Heel knap hoe de schrijfster dit heeft gedaan. Vaak is YA een te makkelijk leesbaar verhaal waar je vluchtig doorheen schiet. Dit boek zal je raken!
Echte aanrader die je moet lezen. Is mijn mening!

4,5 ster
Ink Kroon

Boekpresentatie Mijn vader is een NSB-er

Corina las vorig jaar al het boek van Elmer den Braber Mijn vader is een NSB-er. Op vrijdag 27 februari jl. was de presentatie in boekhandel Broese te Utrecht.


Oh leuk, kan Corina mooi een verslag maken voor ons blog. TOT ik hoorde dat Elmer op de plaats delict een interview zou gaan doen met Maarten van Rossem. Deze Maarten van Rossem ...ja ik ben een fan laat ik het maar toegeven. Ik luister al jaren naar al hij zijn verhandelingen over Amerika in praatprogramma's, geniet van zijn commentaar in 'De slimste mens' en nu is er het tv-programma met broer Vincent en zus Sis van Rossem. Ik ben geen grote tv-kijker maar dat programma staat geprogrammeerd! Als het trio door de markthal, de Vreetschuur, in Rotterdam loopt waar vele mensen toch erg lyrisch zijn over het plafond, hoor je zus Sis klagen over dat het helemaal niet mooi is en raar met een vliegende ananas. Als je weet hoe Van Rossem praat, dan weet je hoe ze alle drie praten. Ik lig in een deuk als die drie aan het praten zijn.
Dus daar in Utrecht moest ik toch bij zijn?! Met als belangrijk doel voor ogen om enigszins mijn bewondering in toom te houden.

Een deel van de bende besloot ook te gaan en op verschillende tijdstippen arriveerde iedereen. Ik belandde met Lydia,Corien en Rob op het terras van De winkel van Sinkel. Zonnetje en bier altijd goed.
Tegen vijven steken we over naar de andere kant van de gracht.
Broese aan de gracht in Utrecht is een mooie boekenzaak in een prachtig pand. We koekeloeren wat en ploffen vast neer in het gedeelte waar de presentatie zal plaatsvinden. Ik waan me weer terug in oude cursustijd als je verplicht naar een bijscholing moest en mensen heel lang zaten te klooien met dvdspelers, beamers, het geluid enz. Toen dacht ik altijd al, kom dan toch gewoon op tijd en ga niet lopen klooien als het al vol zit. Vaak liep ik maar naar voren om apparatuur aan te sluiten, aangezien ik zelf trainer was en altijd met apparatuur moest werken voor sheets, filmpjes enz. Gelukkig is er ook in Broese iemand in het publiek die een helpende hand kan uitsteken. Intussen is mijn held ook gearriveerd en die neemt vast tijdens het instellen plaats en maakt leuke opmerkingen.
Elmer vertelt over de totstandkoming van zijn boek. Via crowdfunding geld bijelkaar gekregen om via Tenpages het boek uit te brengen. Alleen gingen die failliet en weg was al het geld. Hoe blij is Elmer dat nu via andere wijze zijn boek alsnog gepresenteerd kan worden.
Maarten geeft tussendoor wat commentaar op zaken en geeft aan vooral niet

op Henk Krol te gaan stemmen. Maar heeft daarnaast prachtige anekdotes over de gebouwen in Utrecht op o.a het Malieveld welke van de SD en NSB waren.
Maar ook over hoe na de oorlog elke Nederlander bij het verzet heeft gezeten. Terwijl dat er maar 25.000 waren. De meeste mensen leefden gewoon hun leventje verder. Zoveel helden zijn er niet onder ons volk.
Schokkend om te horen was het verhaal over hoe Nederlanders de

eerste tijd na de oorlog de NSB-ers in de concentratiekampen hebben gezet en hoe men daar die mensen mishandelde en verkrachtte. Hoe men dus zelf ook dezelfde monsters werden die ze dachten uit het land gejaagd te hebben.
Hoe kinderen die twee, drie jaar waren tijdens de oorlog daarna getreiterd werden.
Of we nu echt geleerd hebben, betwijfelt van Rossem ten zeerste.
Elmer reikt het eerste exemplaar aan Maarten uit en vertelt dat hij straks boeken zal signeren. Als hij voorstelt dat Maarten dat misschien ook wil doen, komt Maarten met een anekdote. Toen de Da Vinci Code een hype was, moest hij eens zijn eigen boek in een boekhandel signeren. Toen kwamen mensen vragen of hij de Da Vinci code wil signeren. Dus dit boek is van Elmer en Elmer mag dat lekker alleen signeren.

Een lange rij vormt zich bij de signeertafel. Corien laat heel lief voor haar pa een boek signeren. Ook Lydia sluit aan in de rij.En ik? ik sluip naar Maarten en ga met mijn toestelletje op hem af... Gods wat voelde ik mij klein en verlegen. Starfucked ofzoiets?

Buiten gekomen splitst de groep zich in drie die naar een Belgische kroegje aftaaiden en de rest naar de (vieze) Mac. Ik vind de Mac zo niet lekker dat ik me altijd slecht kan voorstellen dat mensen daar heen gaan voor hun plezier. Kan je je geld net zo goed direct de gracht ingooien.
De biertjes Cimay dubbel smaakten goed bij de vele bitterballen en de gesprekken maakten vrolijk. Alleen die saaie lange reis alleen terug ....

Maar met mijn eigen fotomomentje:

Winactie: Elmer den Braber

GESLOTEN!

Corina is de oorlogsboekenexpert in ons team. Noem een titel en zij heeft hem wel gelezen. Toen Elmer den Braber zijn Mijn vader is een NSB'er uitkwam, had zij het boek al snel te pakken. Ze was zo onder de indruk van het verhaal dat ze in contact met hem kwam. Wat later stelde ze voor een interview te doen voor ons blog.
Deze week stelt Elmer een aantal exemplaren beschikbaar voor lezers van dit blog en leden van de facebookgroep.
Het gaat om twee papieren versies en om twee ebooks. Wij noemen dat een zeer gulle gift.
De vraag die bij deze prijsvraag hoort, is waar vindt op 27 februari Elmers boekenpresentatie plaats? Noem de stad en de specifieke plek in die stad. Stuur je antwoord naar Thrillerlezersblog@gmail.com.

Hieronder kan je lezen wat de korte inhoud van het boek is en enkele aanbevelingen.



De vader van de 17-jarige Elsa Aaldering is na zijn arrestatie onder onopgehelderde omstandigheden in het voormalige SS-concentratiekamp Vught om het leven gekomen. Bovendien is Elsa het contact met haar hartsvriendin Anna volledig kwijtgeraakt. 
Het gezin Aaldering blijft ontredderd achter, maar ondanks alles lukt het Elsa elders een nieuw leven op te bouwen met haar man Willem. Het geluk kent echter een hoge prijs: ze moet het verleden doodzwijgen.

Nu, vele jaren later en in de herfst van haar leven, houdt Elsa op een gewone maar prachtige zondagmiddag een familiefeestje. Ze beseft dat dit haar laatste kans is om de waarheid over haar 'foute' vader te onthullen. 

Mijn vader was een NSB'er is een adembenemende zoektocht langs de oevers van de waarheid en neemt de lezer mee in een stroomversnelling tussen heden, verleden en alles dat daarin wordt meegesleurd. Bovenal is het een spannend verhaal vol tegenstrijdige emoties over vriendschap, verraad en onmogelijke keuzes - de strijd van Elsa geeft een stem aan de zwaarbeladen erfenis van ruim 1 miljoen Nederlanders.



"Sommige kinderen van NSB'ers leefden in en na de oorlog in een hel.
Op het leven van een van hen baseerde Elmer den Braber deze roman.
Zeer de moeite van het lezen waard."
Ad van Liempt - journalist, auteur & historicus. Bedenker van de succesvolle TV documentaire reeks 'Andere Tijden'



"Prachtig beeldend verhaal dat je niet meer loslaat. 
Wat zou jij hebben gedaan?"
Emile Ratelband - ondernemer en mediapersoonlijkheid 
(zijn familiegeschiedenis is één van de vier waargebeurde verhalen achterin dit boek)



"Ontegenzeggelijk een hele bijzondere roman." 
Maarten van Rossem - historicus ¬en schreef het voorwoord voor dit boek