Wie denk ik wel niet dat ik ben?

14 februari.

Weer een jaar voorbij. Elk jaar lijkt het steeds sneller te gaan. De dag waarop mijn leven veranderde, waarin ik op slag een completer mens werd. Een liefdevolle dag, al scheelde het niet veel met nog 6 minuten te gaan voor de dag voorbij zou zijn. Valentijnsdag, drie weken later dan voorspeld, het moest zo zijn, toen al een eigen wil, ‘Ik wil niet. Je moet’. 14 februari 1997, een nieuwe generatie nestelt zich met veel kabaal in mijn armen, de afdruk van de zuignap nog op z’n hoofd. 19, negentien!, jaar. Man, wat voel ik me oud. Vorig jaar was-ie nog 17, volgend jaar 20, pfffff.

Kijkend naar het heden en de toekomst, kijk ik ook graag terug naar het verleden. Geschiedenis was altijd al één van mijn favoriete vakken. Opgroeiend in het dorpje Valkenburg in Zuid-Holland, boven op de resten van Romeinse nederzettingen, lag de geschiedenis op grafdiepte. Verhalen uit de Tweede Wereldoorlog lagen iets hoger in het maaiveld en waren soms letterlijk tastbaar. Ik zou altijd nog graag archeoloog willen worden.

Met de komst van een eigen kind, en een niet zo’n sterke band met familie, raakte ik ook geïnteresseerd in de geschiedenis van mijn eigen achternaam. Programma’s als ‘Who Do You Think You Are’ van de BBC en ‘Verborgen Verleden’ van de NTR kijk ik nog steeds met veel plezier, ook al interesseren de mensen die in het programma mij misschien minder, het verhaal achter de mens en de, soms schokkende, ontdekkingen die gedaan worden zijn soms ontroerend. Ook mijn afwijking om alles in rijtjes, feitjes en grafiekjes te hebben, zorgde ervoor dat ik het pad naar de oorsprong ondernam, om de generaties met en na mij te onderwijzen. Een zoektocht naar een mogelijke connectie met…ja, met wie eigenlijk?

‘Wie denk ik wel niet dat ik ben, waar kom ik vandaan, zit dat blonde haar in de genen, zit de drang naar schrijven in de familie, is die persoon die ik gisteren tegenkwam familie van me.’ Vragen die allemaal voorbij komen als je eenmaal figuurlijk gaat graven.

Annie McLex

Terwijl het lijdend onderwerp in ‘Verborgen Verleden’ wordt aangemoedigd emotioneel te reageren op de snel op elkaar volgende historische feitjes, ‘sommige mensen vinden zo’n ontdekking moeilijk, het geeft niet als je de tranen niet kunt tegenhouden,’ fluistert de regisseur de bekende Nederlander in de oor, was mijn zoektocht er een van uren en uren documenten doorzoeken. Lang leve internet. Tegenwoordig (zegt hij met de rollator in de hand en een krakende stem) is er heel veel te vinden in de digitale archieven, je moet wel een beetje geluk hebben natuurlijk. Ook een connectie met adel helpt je al snel naar het jaar 1300. Een claim op Huize Oranje heb ik niet kunnen maken, mijn prins op het witte perkament heb ik nog niet gevonden. Een onbevestigde connectie met Schotland wel, maar dat wil ik waarschijnlijk meer dan de geschiedenis me toelaat. Toch blijf ik Clan Ross trouw.

Honderden namen zijn in mijn lijstje terecht gekomen. Tientallen digitale stambomen en archieven heb ik doorzocht. Mijn speurtocht nam me naar de geboorte, huwelijk, kinderen of overlijden van mensen die ik nooit heb gekend, die oorlogen doorstonden, ziektes overleefden, geboren werden in gezinnen van 12 kinderen waarvan er 10 binnen voor het vijfde levensjaar stierven door ziekte of armoede. Een stamboom met landbouwers, molenbouwers, huizenbouwers, arbeiders en handwerkers. Tientallen Pieters, Piet van Piet en daar weer een Piet van.

Kijkend naar de feitjes en grafiekjes is het soms schokkend om te zien hoe willekeurig het lijkt dat ik hier zit, zonder verder in te gaan op een hogere hand. Hoe bijzonder het is dat het verbinden van twee mensen ergens in een gehucht aan de Nederlandse grens in 1620 ervoor heeft gezorgd dat honderden anderen de kans op liefde hebben gekregen.

Mijn reis bracht me letterlijk naar de oorsprong, een boerderij op een akker in de Achterhoek, doch niet meer hetzelfde gebouw. Ook hier liggen de resten op grafdiepte, zitten de afdrukken van geplette musketkogels nog in de gevel en de voetafdrukken van veldslagen onder de wortels van het maïs.

Bij het zoeken naar het verleden ontaarde ik ook een deel van mezelf. Hoeveel waarde hecht je aan familie, hoe belangrijk is familie voor jou, hoeveel geluk heb jij in je leven gehad dat je nu, op dit moment in de tijd en ruimte, deze column kan zitten lezen?

Het verleden blijkt helemaal niet zo verborgen te zijn, maar ligt met een beetje moeite zomaar voor het oprapen.