Thrillerlezers mocht een interview hebben met Marelle Boersma en Joop Boersma naar aanleiding van het verschijnen van hun autobiografische roman ‘Kruimels zijn ook brood’. Het boek liet Renee en Ink niet onberoerd.Joop en Marelle voerden een lang, indrukwekkend en intrigerend gesprek, waarin het tijdsbeeld van de vorige eeuw ook goed naar voren komt. Maar bovenal is het een mooie inkijk in het leven van een vader en dochter met de keuzes die zij maakten en de vragen die in Marelles hoofd speelden.
Marelle Boersma kennen we allemaal wel van de vele spannende boeken met vaak een maatschappelijk thema. Nu maakte zij samen met haar vader dit Kruimels zijn ook brood. Onze recensie kan je lezen via onderstaande link:
http://thrillerlezers.blogspot.nl/2017/10/boekenduel-over-kruimels-zijn-ook-brood.html
*Hoe ging het verder na dit boek. Zijn jullie blijven praten?
M: Mijn vader en ik hebben eigenlijk altijd wel gepraat, alleen wat minder over de wezenlijke zaken. Door ons gesprek, dat uiteindelijk ons boek werd, zijn we nog dichter naar elkaar toe gegroeid. De band is versterkt, we weten nóg meer van elkaar. Dat maakt praten over alles wat het leven mooi en moeilijk maakt sowieso makkelijker.
J: We hebben altijd wel gepraat maar niet zo diepgravend en dat zijn we blijven doen.
*Hoe is het nu met uw gezondheid? Vorig jaar was u behoorlijk fit voor een 90 jarige las ik.
J: Onveranderd goed. Ik ben deze zomer begonnen aan mijn 92e jaar.
*Hoe was het van tevoren voor u om dit gesprek aan te gaan? Reikhalzend, twijfelen, moeilijk? Gelijk enthousiast?
J: Gelijk enthousiast.
*Had u ook zo'n indringend gesprek willen voeren met uw ouders. Wat had u graag willen weten?
J: Er werd bij ons thuis alleen over dagelijkse zaken gesproken. Ik heb daarin veel gemist.
*Marelle, had je ook nog graag zo'n soort gesprek met je moeder willen voeren?
M: De band met mijn moeder is altijd al erg goed geweest. In de tijd waarin ik opgroeide waren de moeders meestal thuis bij de kinderen, daardoor ontstaat een andere band met je moeder dan met je vader. Maar nadat ‘Kruimels zijn ook brood’ geschreven was, heeft mijn moeder het natuurlijk als eerste gelezen. Dat leverde ook andere gesprekken op. Niet zozeer dieper, maar vooral anders. Over vroeger. Over haar leven voordat ik er was. Prachtig dat dit boek dat ook heeft losgemaakt.
*Waarom kozen jullie om de gesprekken in boekvorm uit te brengen? Vonden jullie het niet ook eng dat iedereen zoveel kon lezen?
M: Het is gek dat veel mensen deze vraag stellen. Is het eng om te leven? Of om te laten zien dat je leeft? Ik denk dat veel mensen herkenbare zaken hebben meegemaakt in hun leven. Helaas krijgt bijna iedereen in zijn leven wel te maken met verlies van een dierbare. En gelukkig krijgen ook veel mensen te maken met bijzondere ervaringen en hoogtepunten. Wij zijn niet anders dan anderen. We zijn kruimels, soms vallen we er (tijdelijk) buiten en soms horen we er helemaal bij.
J: Ik heb altijd wel geschreven en Marelle is daardoor geïnspireerd.
*Marelle woont sinds enkele jaren ver weg. Wat verandert er dan in het contact? Letterlijk en figuurlijk?
M: Als het contact goed is, is fysieke afstand te overbruggen. Bovendien is Portugal maar een paar uurtjes vliegen en ben ik nog heel vaak in Nederland. Het mooie hiervan is dat we elkaar dan sowieso opzoeken. Als je weg bent geweest, neem je contact op als je terugkomt. Zo werkt dat nu eenmaal. Als je er altijd bent, denk je sneller: dat komt volgende week wel. De vanzelfsprekendheid is weg. Dat is prachtig, want daardoor ben je nóg meer bewust van de tijd die verstrijkt. En van de rijkdom dat allebei mijn ouders er nog zijn.
*Vindt u het moeilijk dat Marelle zo'n eind weg woont?
J: Zij komt regelmatig over naar Nederland en we hebben heel veel contact via internet.
*Marelle werd gelijk behandeld: Noren ipv kunstschaatsen, Judo ipv ballet. Was dat vaders keuze? Hoe stond moeder daar tegenover?
M: Mijn ouders waren allebei heel vooruitstrevend. Ze wilden dat we ons alle vier konden redden in het leven, ons ‘mannetje’ konden staan.
J: Ik was denk ik een voorbeeld.
*Het vrouwbeeld wat genoemd wordt was Nice of victim. Hoe zien jullie dat nu in 2017? Zouden die keuzes hetzelfde zijn?
M: Veel vrouwen reageren soms nog steeds zo. Ze willen aardig gevonden worden, daardoor is het lastig om ‘nee’ te zeggen. Ik denk dat veel vrouwen zich nog steeds in dit beeld zullen herkennen.
J: Al van heel lang geleden heb ik vrouwen een eigen leven gegund.
*Na uw pensionering ging u zich richten op de kunst. Had u als u in het heden jong was, eerder voor kunst als bijvoorbeeld een kunstacademie willen kiezen?
J: Nee. De geneeskunde is altijd mijn voorkeurskeuze geweest, teruggrijpend naar mijn pubertijd toen ik over Albert Schweitzer las.
*Is de huidige tijd verbeterd door het opener karakter en alles kunnen zeggen?
Wat vindt u beter en minder goed aan de huidige tijd?
J: Als die openheid maar niet te hard en rücksichtslos wordt.
*En jij Marelle?
M: Wat voorop moet staan is respect voor elkaar. Ik ben iemand die graag in verbinding staat met andere mensen, zodat we elkaar kunnen steunen en optillen. Ik ben blij dat ik de mogelijkheden heb gehad om me te ontwikkelen en de vrijheid heb om mijn eigen keuzes te maken. Helaas wordt de term ‘vrijheid van meningsuiting’ in deze tijd ook vaak gebruikt voor respectloze uitingen. Beneden alle peil.
*Had u dit gesprek graag met uw vader hebben willen voeren?
J: JA!
*Je leek verbaasd zoveel op je vader te lijken Marelle Hoe kwam dat je dit nu pas ontdekte?
M: Ik was vooral verbaasd dat ik zo veel op mijn overgrootvader leek. Ik herkende hem, terwijl ik hem nooit heb gekend. Dat ik op mijn vader lijk, had ik al veel eerder in de peiling, maar nu vielen er nog meer puzzelstukjes op zijn plek.
*Vanaf je geboorte heb je software die het handelen en beslissen bestuurt is Joops overtuiging... Kan je zelf nog richting geven of veranderen vind jij?
M: Mijn vader zegt in het boek letterlijk: ‘… ons leven is al vanaf onze geboorte, en misschien zelfs al daarvoor, opgeladen met software die ons handelen bestuurt en ons beslissingen laat ne-men waarvan wij de indruk hebben dat wij die bewust nemen.’
Gelukkig hebben we wel de indruk dat we de beslissingen bewust nemen. Dat geeft het gevoel dat we het stuur in handen hebben. Dat is best wel lekker. De sociale omgeving, dus ook de ontmoetingen in ons leven met anderen, laten je soms een afslag nemen die compleet onverwachts is. Maar ik denk dat veel in essentie is vastgelegd door ons karakter.
*Als je de generaties vergelijkt wat vond jij dan mooi aan de oude generatie? Had je in die tijd willen leven? Waarom wel of niet?
M: In die tijd had je geen idee van al die innovatieve ontwikkelingen. Je leefde in dat moment. Dus je had geen weet van alle technologische gemakken van nu. Toch lijkt het me wel een hard leven. De verschillen tussen arm en rijk waren groter en sociale zekerheid was er niet. Maar de huidige wereld is ook hard: veel agressie, veel stress en een vaak veel te hoge werkdruk. De verwachtingen liggen veel te hoog, iedereen móét direct reageren, je móét direct bereikbaar zijn.
Ik ben heel erg gelukkig met de keuzes die ik heb kunnen maken in deze tijd.
*Wat geef je jouw zonen mee Marelle? Kennen ze jou door en door?
M: Ik geef mijn voorbeeld door, met al mijn zwakheden en sterke kanten. Vooral rondom de tijd van mijn eigen scheiding besloten we dat onze kinderen voorop moesten staan. Op die manier hebben ze kunnen zien dat respect voor een ander heel belangrijk is. Altijd. Ook als je verdrietig of gekwetst bent. Dat hebben ze niet alleen gezien, maar vooral gevoeld. Als mijn zonen net zo gelukkig zijn als ik ben, dan ben ik in mijn opvoeding geslaagd.
Ik heb het idee dat ik een open boek ben. Ze kennen mij goed, soms misschien wel beter dat ikzelf. Elkaar af en toe een spiegel voorhouden en naar elkaar luisteren blijft belangrijk.
*Jouw zonen worden in het boek slechts zijdelings genoemd. is dat een bewuste keuze?
M: Ja, zij hebben er niet voor gekozen dat hun leven naar buiten gebracht wordt. Daarin heb ik een verantwoordelijkheid. Het ging om het leven van mijn vader en mij. De scenes waarin ze genoemd worden, hebben ze dan ook vooraf gelezen en goedgekeurd. Openheid en naar elkaar luisteren zijn vele malen belangrijker dan een boek.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten