Wie kent de prijswinnaars in thrillerland?

Op 23 juni dit jaar werd de Diamanten Kogel uitgereikt. De Diamanten Kogel is de jaarlijkse prijs die in Vlaanderen wordt uitgereikt voor het beste spannende en oorspronkelijke Nederlandstalige boek. Nooit eerder was er zoveel gedoe rondom een prijs. In november 2014 werden de  vijf nominaties al bekend gemaakt en die zet ik nog even op een rijtje:

Toni Coppers - Dood Water
Een pijp langs de Antwerpse Scheldekade: het enige aanknopingspunt bij de verdwijning van Albrecht Stuyt, een missiepriester aan wie een geurtje van pedofilie kleeft. Bizar genoeg vinden duikers bij het dreggen niet het lijk van de geestelijke, maar wel dat van Pina Gonzalez, een voormalig hoertje uit het Schipperskwartier. Commissaris Liese Meerhout van de Antwerpse moordbrigade krijgt kop noch staart aan het verhaal. Het parket beschouwt de zaak van de verdrinkingsdood van de prostituee als afgedaan, maar Liese zoekt koppig verder. Wanneer uiteindelijk ook het verminkte lijk van de gewurgde missionaris aanspoelt, stapelen de vragen zich op. Want wie zit achter de moord? 

Roel Janssen - Fout goud
Een erfenis van vijfien gouden munten zet Elmer van der Breggen op het spoor van het goud dat de nazi’s tijdens de Tweede Wereldoorlog uit Nederland roofden. Met de hulp van een excentrieke financieel adviseur en een charmante Duitse professor ontdekt Elmer hoe het goud uit Amsterdam naar Duitsland verdween en vandaar naar Zwitserland werd gebracht. Op zoek naar antwoorden stuit Elmer op de verzwegen geschiedenis van zijn eigen familie, nazivolgelingen van zwarte weduwe Florrie Rost van Tonningen, en de verborgen macht van Zwitserse banken.




Wim Menheer - In het oog van de lens
Wat gebeurt er wanneer een jong koppel (Linda Ceusters en Eddie Spelmans), een 100 jaar oude boerderij koopt in een verlaten uithoek rond de taalgrens en er in een bouwvallig schuurtje een koffer met een Leica III D fototoestel uit de tweede wereldoorlog vindt? Al snel blijkt dat ze een zeer zeldzaam toestel in handen hebben waarvan de opbrengst hen flink zal helpen om de zware kosten van de verbouwingen aan hun “droomhuis” te lenigen. Maar het avontuur neemt een onverwachte wending nadat ze, samen met een vriend, sensationele ontdekkingen doen en de Leica hen als het ware uitnodigt om een zoektocht in de tijd te beginnen.

Jonathan Sonnst - Heden rood morgen dood

Ze zeggen dat ik Erica Steen heet. Mijn echtgenoot en ik werkten als expats in Afrika. Hij werd vermoord door piraten. Allemaal leugens. Ik ben Erica Steen niet. Ik heb haar wel gekend. Ik was erbij toen ze doodging...
Jonathan Sonnst is de jongste winnaar ooit van de Hercule Poirotprijs voor het beste Nederlandstalige spannende boek. Met zijn Erica Steen misdaadromans gooit hij hoge ogen in de wereld van de misdaadliteratuur.

Jacob Vis - De zwarte duivel

In 1913 raken de houtskoolbranders Gerrit en Benjamin Jonker en hun jongste zus Geertje ongewild betrokken bij de gebeurtenissen in het Ronde Huis op de hei bij Nunspeet, eigendom van landheer Frank van Vliet, alias De Zwarte Duivel, die buitensporige orgieën regelt voor hoge, adellijke gasten. Honderd jaar later vinden wandelaars bij de resten van het Ronde Huis het onthoofde lijk van een jonge vrouw. Het moordonderzoek brengt commissaris Ben van Arkel en inspecteur Jan Huisman in de gesloten kringen van de Oekraïense maffia waar de geschiedenis van het Ronde Huis een even onverwacht als gruwelijk vervolg krijgt.


Terwijl aangekondigd was dat de winnaar voor half februari bekend zou worden gemaakt, bleef het erg stil. Dit kwam door dat onverwacht de belangrijke sponsor van de prijs Serge Muller, een Antwerpse diamantair besloot de prijs niet meer te financieren. Om deze Serge Muller hing al een wolkje daar hij opgepakt werd voor handel in drugs. Intussen begonnen de genomineerden zich te roeren en riepen o.a Roel Jansen en Jacob Vis op dat hoe dan ook de prijs dan toch uitgereikt moest gaan worden. Desnoods zonder het prijzengeld. Zonder de beroemde boksbeugel die bij de prijs hoort. Het leek een grote klucht te gaan worden. Maar op 23 juni 2015 was het dan toch echt opeens zo ver! Wethouder (in België Schepen genaamd) sprak de volgende woorden uit tijdens zijn speech:

 ‘We hebben vandaag een winnaar. Een kanjer! Een auteur die verschillende verhalen vertelt. Een schrijver in topvorm. Ruim 420 pagina’s lang zakken beide verhalen niet in en de spanning blijft, net als de psychologische tekening van de personages. Een ding is zeker: de winnaar van de Diamanten Kogel 2014 is naar het unanieme oordeel van de jury De zwarte Duivel van Jacob Vis.’

Jacob Vis geeft aan volkomen beduusd naar voren te zijn gelopen en alleen maar de woorden 'dank je wel' uit te kunnen spreken.
Vanuit de handen van Laura de Coninck kreeg hij een schilderij in plaats van de beroemde boksbeugel.  
Vis had helemaal niks voorbereid, omdat hij al een aantal keren genomineerd was voor zowel de Gouden strop als voor de Kogel en steeds met lege handen naar huis afreisde. Dus nu moest hij spontaan iets gaan zeggen.
Hij zei totaal beduusd en overdonderd te zijn en bedankte de jury.

Foto afkomstig van website Jacob Vis

Na 28 jaar schrijven en 7 keer genomineerd te zijn geweest, kon Jacob Vis trots terug naar huis vanuit het Antwerpse.
Sinds 2005 is de prijs van ons buurland ook beschikbaar voor Nederlanders. Net als bij de Strop kunnen zowel Belgen als Nederlanders inzenden, zolang het om Nederlandstalig werk gaat. Al eerder wonnen vijf Nederlanders de prijs, vorig jaar nog Esther Verhoef, maar ook Elvin Post, Simon de Waal, Felix Thijssen en Almar Otten. Opvallend van het rijtje namen is trouwens dat, behalve natuurlijk Esther Verhoef, het allen schrijvers zijn die geen groot lezerspubliek lijken te trekken. Als we de boeken van Baantjer even opzij zetten en kijken naar de soloboeken van De Waal, zal ook bijna niemand een titel kunnen opnoemen. Ik heb Pentito en Cop vs killer gelezen en zelfs hier in de boekenkast staan.

Hoeveel lezers van de groep zullen me dat na zeggen? Ik probeer altijd zo veel mogelijk de Nederlandse thrillers allemaal te lezen (van de gewone uitgeverijen dan). Een verslaving die ik al sinds half de jaren 90 heb. Zo ken ik ook alle boeken van Jacob Vis (behalve de nieuwste) en van Felix Thijssen. 
Zijn de prijzen die uitgedeeld worden aan de beste thrillers dan zogenaamd elitair te noemen of zou het juist een goede raadgever moeten zijn welke boeken men zou moeten gaan kopen? Jacob Vis wordt het beste thrillergeheim van Nederland genoemd. Heel leuk, maar de beste man zou denk ik liever eens een gigantische verkoop hebben. Hoe leuk de prijs dan ook is na 7 nominaties. De echte kenners weten van het bestaan van een flink aantal erg toffe boeken. Vorig jaar was het tegelijk uitkomen van 'Het ronde Huis' van Almar Otten en 'De zwarte duivel' van Jacob Vis die hetzelfde onderwerp bleken te hebben. Los van elkaar kwamen deze boeken bijna tegelijk uit. Zelfs had het ene boek de titel van het andere boek. Maar die werd snel aangepast. Ik had toen goede hoop dat Vis eindelijk bekender ging worden.

Prijzen helpen niet is het teleurstellende nieuws. Als een literair werk een belangrijke prijs wint, zien de boekwinkels dat aan de verkoop. Is het in Nederland erg bekend dat Jo Claes de Strop won dit jaar? Uit een onderzoek op Hebban blijkt het grootste deel daar geen kennis van te hebben genomen. Hoe hadden ze het kunnen opmerken als ze er niet zelf flink wat moeite voor deden? Het stond in weinig bladen of kranten. En waar is de uitreiking van de Diamanten kogel genoemd hier in Nederland? Een Nederlander wint een belangrijke Vlaamse thrillerprijs en in plaats dat we trots zijn en het van de daken roepen...stilte.
De schrijver Jacob Vis sprak mij gisteren terecht aan op het feit dat ook wij geen aandacht aan de Kogel hadden gegeven.
Jo Claes sprak bij de uitreiking van de Strop over de enorme muur tussen Vlaanderen en Nederland. Elkaars boeken zijn nauwelijks te koop in de boekwinkels. Die muur is er zeker. Veel mensen hier kunnen nauwelijks vijf Vlaamse auteurs op noemen. Andersom weet ik niet. Maar het feit dat we amper onze eigen goede prijswinnende auteurs kennen, is nog veel beschamender.

Hoe zorg je er voor dat je boek op valt in het grote geweld van boeken die er allemaal uitkomen? Een prijs lijkt duidelijk niet te helpen. In een programma als De Wereld Draait Door komen, schijnt het summum te zijn voor je boekverkoop. Toen daar 'De IJstweeling' genoemd werd, werd het boek opeens veelvuldig benoemd ook bij ons in de thrillerlezersgroep. Maar hoe kom je daar? Hoe beslist de redactie? Als je al niet uitgenodigd wordt als je een prijs wint?
Ik heb de wijsheid ook niet in pacht wat dit onderwerp betreft. Ik zie het gebeuren, ik betreur het, maar weet geen oplossing.
Behalve dat ik kan vertellen dat Jacob Vis net weer een nieuw boek uit heeft, 'De professor' genaamd en dat ook dit boek vast weer genomineerd gaat worden, zoals bijna jaarlijks gebeurd. Wat let u, lezer van dit stuk, om eens zijn nieuwe boek te pakken of alsnog 'De Zwarte Duivel', het boek wat de Diamanten Kogel won, te lezen?

Dit is een roman over een waar gebeurde rechtszaak die Jacob Vis al in 2007 beschreef in de true crime story Het Rijk van de Bok. Dat boek was de opmaat om de moordzaak opnieuw te onderzoeken: een proces dat bij het uitkomen van dit nieuwe boek nog steeds loopt. In 2002 krijgt Max Spaan twintig jaar cel voor de moord op Ron Verkeek, zijn jonge rivaal, die hij volgens de aanklager op een duivels geraffineerde manier in de val heeft gelokt en op een afgelegen plek in het bos levend heeft begraven. Twaalf jaar later schrijft een oud-rechercheur een brief aan Justitie waarin hij zijn twijfels over het onderzoek kenbaar maakt. De brief is zo alarmerend dat de minister van Justitie commissaris Ben van Arkel, advocaat-generaal Lucas Kalsbeek en emeritus hoogleraar strafrecht Jos de Ruiter opdracht geeft het appel te onderzoeken. Het driemanschap, gesteund door de jonge rechercheurs Ellen Kamp en Ton van Soest, ontdekt dat het bewijsmateriaal niet deugt. Overtuigd van hun gelijk en doof voor tegenargumenten hebben de aanklagers de rechters op het verkeerde been gezet. Een schoolvoorbeeld van tunnelvisie dat leidde tot de grootste rechterlijke dwaling uit onze rechtsgeschiedenis die in dit verhaal wordt rechtgezet. De pers over Jacob Vis: "Als een 21-eeuwse historicus iets wil weten over het Nederlandse straatrumoer in de jaren negentig, dan moet hij niet het werk van Mulisch, maar dat van Jacob Vis erop naslaan". (Wilfried Takken in NRC Handelsblad) "De stijl van Vis is verraderlijk subtiel en de opbouw geraffineerd. In zijn boeken gelden eerder literaire wetten dan die van de thriller en dat zal de fijnzinnige lezer bekoren." (Dick Laning in de GPD-dagbladen) "Voor meesterverteller Vis kent de menselijke geest geen geheimen meer" (Els Roes in de Telegraaf) "Hard, geestig, maatschappijkritisch, liefdevol en soms angstig dichtbij" (Juryrapport Gouden Strop) "Schitterend en met veel inleving geschreven....en spannend!" (Rinus Ferdinandusse in Vrij Nederland)