Jaaroverzicht Esther Boek

Het jaar 2018 van Esther Boek

Het jaar 2018 zit er bijna op. Wat was het voor jaar? Welke lering kunnen we trekken uit dat wat er dit jaar gebeurde, zodat 2019 verdraagzamer en respectvoller wordt?

Voor mezelf pak ik nu meteen de kern van 2018. Iets dat al eerder is ingezet, maar wat mij meer en meer tegen de borst gaat stuiten. De onverdraagzaamheid, respectloosheid en onverholen haat naar mensen die een andere mening, een andere manier van leven, of een andere beleving hebben dan jij. In rap tempo veranderen we van een maatschappij in een haatschappij. Laten we samen zorgen dat dit niet het ‘Woord van het jaar’ van 2019 gaat worden.

Het ‘Woord van het jaar’. Dat is wel een mooi draadje tussen mijn werk als auteur en het beschrijven van 2018.

Blokkeerfries: elk van de personen die in Friesland een wegblokkade hebben opgezet om anderen te verhinderen te demonstreren tegen een aspect van de sinterklaastraditie, door sommigen beschouwd als verdediger daarvan.

Ja, die blokkeerfriesen. Volwassenen die zich gedragen als dreinende kleuters omdat anderen een spelletje op een andere manier willen spelen dan zijzelf. Overigens zijn die anderen geen haar beter. Dat zijn mensen die een feestje voor kinderen misbruiken om in een voor hen comfortabele positie van slachtoffer te rollen.

Waarschijnlijk raak ik nu heel veel gevoelige snaren. Maar wanneer door het kinderachtige gedrag van volwassenen de echte kinderen in het gedrang komen, dan spijt me dat niet.

Als ik het woord ‘blokkeerfries’ een positieve betekenis ga geven denk ik aan Maarten van der Weijden. Hij blokkeerde in de Friese wateren, waar hij zijn eigen gezondheid op het spel zette om anderen te helpen. Hij nam zijn volwassen verantwoordelijkheid om geld in te zamelen voor kankeronderzoek. Omdat kanker, net als Sint en Piet, iedereen raakt. Al zal niemand de straat op gaan om zich kanker op zijn eigen manier toe te eigenen. Maarten van der Weijden haalde niet alleen bijna vijf miljoen euro op. Hij liet Nederland zien dat mededogen, medeleven en respectvol zijn nog steeds woorden zijn die we kennen en kunnen uitvoeren.

Net als Virgil van Dijk die, voorafgaande aan Duitsland – Nederland, zag dat een kind dat meeliep op het veld, het koud had. Hij trok zijn trainingsjasje uit en gaf dit aan het verkleumde kind. Na de wedstrijd sloeg hij zijn armen om de scheidsrechter heen en wenste hem veel sterkte met het verlies van diens moeder. De scheidsrechter had in de rust te horen gekregen dat zijn moeder was overleden. Virgil van Dijk liet zien dat het in het kleine gebaar zit. Dat je niet hard hoeft te schreeuwen om dat te geven wat de wereld nodig heeft, mededogen en aandacht.

Bomcycloon: zich zeer snel ontwikkelende (winter)orkaan, waarvan het effect verwoestend kan zijn.

Dit jaar hadden we, in Nederland, weinig last van verwoestende orkanen. In plaats daarvan genoten en sidderden we onder een zomer die eindeloos leek te duren. Voor mij was het een zegen, terwijl er zeker mensen zijn geweest voor wie het allemaal wat minder mocht.

Het Atlantische orkaanseizoen 2018 telde acht orkanen. Met name Florence en Michael hadden verwoestende gevolgen.

Overigens zorgden niet alleen de orkanen voor slachtoffers in Amerika. Het geweld door mensenhanden nam schrikbarende vormen aan en de wapenwet kwam regelmatig onder vuur te liggen. Zelfs Donald Trump, toch een Republikein, riep het congres op om met een strengere wapenwet te komen. Een week daarvoor had hij nog geroepen dat hij leraren wilde bewapenen om zo scholen beter te beschermen.

En hierin laat onze menselijke bomcycloon zich weer van zijn meest snel ontwikkelende kant zien. Maar daar waar bij natuurlijke bomcyclonen de resultaten snel zichtbaar zijn, weet je bij Trump nooit of het om leugens, fakenieuws of waarheid gaat.

Vliegschaamte: schaamte die iemand ervaart als hij of zij gebruikmaakt van een vliegtuig terwijl er minder milieubelastende alternatieven zijn om zich te verplaatsen.

Dit jaar vloog ikzelf voor het eerst in mijn leven. Voor velen misschien ongebruikelijk, maar voor mij was het er nog nooit van gekomen en was het ook nooit noodzakelijk geweest. De vliegschaamte ken ik dan ook niet en ik begrijp hem überhaupt niet.

Als we ‘schaamte’ definiëren komen we uit op ‘onaangenaam gevoel dat je wilde dat je iets niet of anders had gedaan, of dat je ergens anders was’.

Voor mij sluit in 2018 schaamte veel meer aan bij de genderneutraliteit en homoseksualiteit waarvoor er nog steeds mensen in Nederland zijn die zich daarvoor schamen, of er in elk geval niet voor uit durven te komen. En daar moeten we ons, als land, dan weer voor schamen.

Zeventig procent van de niet hetero’s krijgen in hun leven te maken met geweld, in al zijn diversiteit, puur om het feit dat ze niet hetero zijn. Duizend aangiftes per jaar waarvan er slechts drie tot een veroordeling komen. In april kondigde de minister van Justitie aan dat er een actieplan zou komen tegen homogeweld, maar een half jaar later is het bij slechts de mededeling van dit plan gekomen. Beide is zorgelijk. Dat er een plan komt dat kennelijk nodig gevonden wordt, en dat het bij een plan blijft. Maar ook dat er überhaupt een plan moet komen ter bescherming van iets dat onder de noemer liefde valt.

Zelf heb ik me met grote regelmaat verbaasd als ik berichten las op sociale media. Dat het niet zijn van hetero gezien wordt als abnormaal, vies en ziek, schokt mij enorm. Dat in deze discussie ook vaak de pedofielekaart getrokken wordt en homoseksualiteit daarmee op één hoop wordt gegooid maakt me zelfs boos. Daar waar pedofilie niets te maken heeft met gelijkwaardigheid is dit bij homo’s en lesbiennes wel het geval. Het vergelijk is dan ook niet alleen onwaar, maar ook kwetsend.

In 2018 werd ook het eerste genderneutrale paspoort uitgereikt. Ook dit zorgde uiteraard voor veel ophef. Zelf heb ik niet echt een menig hierover, omdat ik het me moeilijk vind voor te stellen waarom je geen man of vrouw wilt zijn, maar onzijdig. Maar dit zegt eerder iets over de grens van mijn inlevingsvermogen dan over het feit dat het uitreiken van dit paspoort stom, belachelijk of wat dan ook is. Voor degene die het ontvangen heeft is het kennelijk een grote toevoeging voor de geluksbeleving. Wie ben ik dan om daar wat van te vinden, laat staan het te veroordelen. Ik slaap namelijk geen nacht minder bij het uitreiking van dit paspoort, eet er geen boterham minder om en hoef me er niet voor te verantwoorden.

Mangomoment: geluksmoment dat een ernstig zieke patiënt beleeft door een ogenschijnlijk onbeduidende, niet-medische handeling of opmerking van een arts, zorgverlener, mantelzorger e.d. tijdens normale zorgactiviteiten

Zo’n mangomoment, dat willen we toch allemaal wel hebben. Uiteraard niet de ernstige ziekte, maar wel het stukje empathie. Zullen we dat meenemen voor 2019? Dat we zorgen voor minder bomcyclonen en meer mangomomenten? Dat we als echte blokkeerfriesen gaan optreden tegen verharding en schoffering van onze maatschappij. Dat we massaal onze gele hesjes aantrekken als we zien dat verdraagzaamheid, menselijkheid en tolerantie in het geding komt? Dat we onze vliegschaamte gaan omzetten in maatschappelijke schaamte en dat dit besef zorgt voor meer barmhartigheid en acceptatie.

En laten we, zo op de grens van 2018 naar 2019, even stilstaan bij hen die achterbleven, en zo op deze manier een virtueel mangomomentje te gunnen. Stilstaan bij de onbekende bekenden, en bij de bekende onbekenden.

Mies Bouwman, Stephen Hawking, Avicii, Renate Dorrestein, John Lanting, Aretha Franklin, Kofi Annan, Mac Miller, Anneke Grönloh, Sjoukje Hooymaayer, Koos Alberts, Charles Aznavour, Jamal Khashoggi, Wim Kok, Dave Mantel, Aat Veldhoen, en natuurlijk de slachtoffers van het drama in Oss. Met sommigen sloten we een periode af, anderen hadden nog een heel leven voor zich. Vele al een legende bij leven, maar ook waren er mensen bij waarvan juist hun dood nationale en internationale bekenden van ze maakten.

Persoonlijk was 2018 voor mij een redelijk relaxed jaar, na een groot aantal jaren waarin doorgaan zonder te voelen, sterk op de voorgrond stond. Een saai jaar, maar wel op een aangename manier.

Ik ging op vakantie, gewoon in eigen land. Want waarom honderden kilometers rijden voor de zon als deze ook in Nederland volop schijnt.

Mijn moeder werd vijfenzeventig en dat vierden we met een heerlijk dineer en ik trakteerde haar op de tentoonstelling ’25 jaar Viktor en Rolf’ en een dagje Rotterdam.

Met mijn jongste genoot ik van Groots met een zachte G en deden we onze Brabantse roots eer aan.

In de Belgische Ardennen vierden we Sinterklaas en Kerst in één weekend en bewonderden sprookjesachtig Durbuy.

Mijn eerste vliegreis in mijn leven ging naar Portugal, waar ik vijf dagen op schrijfretraite ging bij collega Marelle Boersma.

En zo deed ik nog veel meer kleine en grotere dingen met een groot geluk.

Hangen op de bank met chocolade en thee.

Musea bezoeken met de Museumkaart. Want dan is het zo lekker Hollands gratis.

De honden uitlaten, de zon op mijn rug.

Werken met kinderen en genieten van de opmerkingen die ze maken, hun verfrissende kijk op het leven.

Ik deed mee aan een experiment van Vrouwenthrillers en schreef met negen andere auteurs een thriller.

Jureerde voor SweekStars en ontdekte nieuwe talenten.

Schreef een verhaal voor de verhalenbundel van De Schrijversacademie ter ere van hij vijfjarig bestaan.

Ik ontmoette veel lezers en signeerde tientallen boeken op de Margriet Winterfair.

Mijn debuut ‘Geen kind meer’ kreeg de vierde druk.

En ik voltooide ‘De perfecte moeder’. Mijn tweede boek, een spannende psychologische roman die 4 april 2019 het levenslicht ziet. Een verhaal over liefde en haat, over opgroeien binnen systemen waaruit het moeilijk losmaken is, over verraad en geborgenheid. Over echte mensen, zoals jij en ik, in situaties waarin we niet willen zitten, maar zo in terecht kunnen komen.

Voor nu wenst mij niets anders dan iedereen een inspirerend en verdraagzaam 2019 te wensen. Laat de harde woorden achterwege en spreek wat vaker over mooie dingen. En besef dat het spreekwoord ‘Spreken is zilver, zwijgen is goud’, met een reden is ontstaan.

 Laten we er een zilveren jaar van maken, met een gouden randje.

Esther Boek