Femke Halsema bij Paagman

Het is maandag 14 maart. Sinds ik er compleet bij toeval achter kwam dat Femke Halsema vanavond bij mij in de buurt een lezing zou geven ter ere van haar nieuwe boek (Pluche – politieke memoires) heb ik naar vandaag uitgekeken. Femke (ik heb na lang wikken en wegen besloten dat ik Femke mag zeggen) is sinds het begin van mijn politieke bewustwording al een heldin. Ik vind haar een sterke en inspirerende vrouw (dat is de korte samenvatting) en wil haar graag eens van dichtbij meemaken – zeker als daar ook nog een boek en een potentiële handtekening bij komen kijken.

MAAR. Op de dag zelf heb ik, laat ik het zo zeggen, mijn dag niet. Zodanig dat ik twijfel of het hele feest überhaupt wel doorgaat. De buikgriep of voedselvergiftiging die ik vrijdag opgelopen heb (wat het nou is weet ik nog steeds niet, behalve stomvervelend dan) is nog steeds niet helemaal over en als ik er dan toch in slaag om van mijn werk naar het centrum van Den Haag te komen, blijkt dat ik niet alleen nog ziek ben, maar ook nog eens verdwaald. Het is dat ik (lichtelijk in paniek) naar mijn steun, toeverlaat en navigatiehulp-op-afstand kan bellen (we noemen hem Alex), anders had ik de hele lezing waarschijnlijk gemist. Dat er een taxistandplaats is tegenover het Binnenhof helpt trouwens ook, want de tram die ik volgens Alex moet hebben, rijdt net voor mijn neus weg.

Ik word gelukkig door mijn (ogenblikkelijk) favoriete taxichauffeur ter wereld tot aan de deur van boekhandel Paagman gebracht en snel me lichtelijk hyperventilerend naar binnen. Het meisje achter de kassa wijst me richting de muziekafdeling. “Veel mensen, podium, voormalig politica, je kunt het niet missen.”

En inderdaad. Op een estrade, bij een spreekgestoelte, staat Femke herself. Er is genoeg volk op af gekomen, dat niet alleen de netjes opgestelde rijen stoelen vult maar ook aan de aantal tafeltjes van het restaurantgedeelte is aangeschoven en langs de kanten staat te luisteren. Ik probeer gepast schuldig te kijken terwijl ik me zo soepel mogelijk naar een vrij plekje beweeg naast een stapeltje David Bowie cd's, waar ik Femke goed kan zien en horen. Terwijl ik rondkijk, zie ik dat ik misschien een van de jongere gasten ben, maar zeker niet een van de allerjongsten (en ook niet een van de weinigen). Niks vergrijzing. Hooguit wat CKV'ers.

Ik ben midden in een vraag uit het publiek binnengekomen – blijkbaar is de lezing niet zozeer een lezing als een vraag-en-antwoordspel (of ik heb meer gemist van het begin dan ik denk). Een medewerkster van de boekhandel loopt rond met de microfoon voor wie een vraag wil stellen. Leuk idee, misschien krijgt Femke zo een beetje een nostalgisch Tweede Kamer-gevoel?

Er komen verschillende onderwerpen voorbij; de oorlog in Irak, bijvoorbeeld, maar ook haar wetsvoorstel om het toetsingsbeleid uit de Grondwet te halen, vrouwen in de politiek (toen en nu), de relatie met de parlementaire pers, en ook haar debatten met Geert Wilders. Veel zal terugkomen in haar boek en zal ik dus niet woord voor woord citeren, wel kan ik zeggen dat Femke de indruk geeft dat ze als een vis in het water is zo op het podium. Ja, logisch natuurlijk, als je jarenlang in de politiek gezeten hebt. Je bent wel wat gewend. Maar ook op een avond waar je waarschijnlijk meer fans dan critici zult ontmoeten, beantwoordt Femke de vragen die gesteld worden gewoon eerlijk, helder en met de nodige zelfkritiek. Ik moet heel eerlijk zeggen dat ik gewacht heb met het kopen van Pluche tot vanavond en het boek dus nog niet heb gelezen, maar als ze schrijft zoals ze spreekt, heb ik meteen zin om te beginnen. Zeker als er ook een plek voor humor is. Bij een vraag over een boek uit de jaren 70, Pak Mee, voegt de vrager toe 'u was toen nog heel jong, meen ik'. Femke antwoordt: “U beledigt mij, u had moeten zeggen 'toen was u nog niet geboren'.”

Het daadwerkelijke schrijven was tot op ongeveer driekwart van het boek wel een strijd, overigens. Haar editor heeft echt geleden, volgens Femke. Pas toen ze het boek (op driekwart) ging teruglezen, besefte ze dat het toch eigenlijk best een goed verhaal was. Dat stemde haar een stuk vrolijker tijdens het schrijven.

Ik word er zelf een beetje nostalgisch van als ik Femke hoor praten, maar dat heeft ze zelf misschien ook. Na een vraag te hebben beantwoordt over het toetsingsbeleid, lacht ze: “Jeetje, ik krijg weer helemaal de smaak te pakken. Mooi werk was dat.”

“Toch weer de politiek in?” roept iemand uit de zaal. Om haar onmiddellijke uitroep van ‘Neu!’ wordt hartelijk gelachen. “Das war einmahl.” Zegt ze. Nee, ze is om duidelijke beweegredenen uit de politiek gestapt en wil blijven doorgaan, niet stagneren.

Het kan aan mijn eigen late aankomst liggen, maar het vragenuurtje is veel te snel voorbij voor mijn gevoel. Voor ik het weet wordt de laatste vraag aangekondigd en even later staat iedereen op om een rij te vormen voor het signeren. Dan krijgt Femke nog eens te kans om te laten zien wat ze kan, dit keer wanneer iemand zich met microfoon en cameraman tussen haar en de zich vormende rij in wringt.

“Kijk, zelfs Castricum leest mijn boek!” roept ze onmiddellijk. De naam zei me niks, maar ik herkende de man uiteindelijk wel – die het boek overigens niet gelezen had, wat hij riep alsof het iets was om trots op te zijn. “Maar je gaat het wel kopen, toch?”
“Jááá.” antwoordde hij, terwijl de 'journalist' bij goed geluk een boek van een nabije stapel griste (het bleek Pluche te zijn). De rest van het 'interview' was voor mij niet te verstaan, maar Femke wist er redelijk snel en met elegantie een eind aan te breien.

Later (nadat ik iets heb gestameld, een boek in Femke's richting stekend voor een handtekening) sta ik achter dezelfde Castricum bij de kassa. Met de camera er weer bovenop, natuurlijk, om maar te bewijzen dat hij het boek daadwerkelijk gekocht heeft. De medewerkster achter de kassa zat daar ook niet bepaald op te wachten, maar ja, daar gaat het natuurlijk niet om.

Misschien leer ik ooit ook nog wel om met zulke diplomatie te reageren als ik met mensen zoals Castricum geconfronteerd word. Geen idee of Pluche hier een handleiding voor zal vormen, maar ik denk dat ik wel zeker ga genieten van het lezen.

Yfke