Ijle lucht van Antony Adeane

Anthony Adeane – Ijle lucht

Auteur: Anthony Adeane
Titel: IJle lucht
Uitgeverij: Cargo

Citaat:

Achterflap:

IJsland is in 1974 een kleine, hechte gemeenschap met slechts 200.000 inwoners. Criminaliteit komt er bijna niet voor, en moord al helemaal niet. Wanneer binnen enkele maanden twee mannen verdwijnen, eist de gemeenschap een verklaring. De politie begint aan het grootste onderzoek ooit, en uiteindelijk bekennen zes verdachten de gewelddadige moord op de twee vermisten, van wie de lichamen nooit worden gevonden. Pas in 2004 wordt duidelijk onder welke omstandigheden de bekentenissen destijds zijn afgedwongen, en dat vijf van de veroordeelden al die tijd onterecht hebben vastgezeten.
IJle lucht is het verslag van een zoektocht naar gerechtigheid, in een zaak waarbij de verdachten werden bedreigd, mishandeld en misleid, het politieapparaat zijn onderzoek verwaarloosde, de publieke opinie een veroordeling eiste en twee lichamen nooit werden gevonden.

Maar waarom wordt ervan uitgegaan dat de twee vermisten met elkaar te maken hebben, waarom denkt de politie dat ze vermoord zijn, en waarom bekent een club vrienden de gruwelijke moorden als ze daar geen reden toe hebben?

Over de auteur:

Anthony Adeane is een Londense journalist en documentairemaker. Voor IJle lucht bracht hij jaren door in IJsland, las duizenden pagina’s met verhoren en sprak honderden personen die nauw betrokken waren bij het onderzoek. Zijn documentaire over deze zaak was in het najaar 2017 te zien bij de BBC en Netflix.

Over het boek:

IJle lucht is gebaseerd op de documentaire Out of thin air en heeft als ondertitel Een waargebeurd verhaal van een onmogelijke moord. Een duidelijk teken dat het hier gaat om een boek dat dieper wil ingaan op het onderzoek naar de verdwijningszaken van Guðmundur Einarsson en Geirfinnur Einarsson in 1974.

In het boek gaat Anthony Adeane, tijdens zijn frequente bezoeken aan IJsland, in talloze dossiers en interviews met verdachten en onderzoekers die, met uitzondering van Erla Bolladottir, allemaal onwillig zijn om over de oude zaak te praten. Alle verdachten zijn veroordeeld en hebben hun straf uitgezeten maar schreeuwen na al die jaren nog altijd dat ze onschuldig zijn. Druppelsgewijs en na vasthoudend aandringen slaagt hij erin belangrijke nieuwe feiten aan het licht te brengen. Hoewel deze zaak als opgelost wordt gezien, heeft het veel weg van een cold case waar nieuwe bewijzen kunnen worden aangevoerd.

Regelmatig wijkt de auteur af van de zaak, uit harde maatschappijkritiek en legt verscheidene pijnpunten bloot Op het eerste zicht heeft dit weinig of niets te maken met de verdwijningszaak, net op het moment dat de gedachte opkomt wat dit met het onderwerp te maken heeft, koppelt hij de uitweidingen feilloos aan de ontwikkelingen in zijn research.. De evolutie van IJsland als geïsoleerd onbekend eiland naar een land dat een plaats op de wereldkaart opeist wordt vakkundig uitgewerkt. Daarmee gepaard gaande is het dorpse karakter van Reykjavik geëvolueerd naar een moderne stad. In de geschiedenis van dit eiland zijn sages en volksvertellingen altijd heel belangrijk geweest, het onderzoek heeft veel weg van een sage waarin een goede afloop belangrijker is dan het hoe en waarom. Voor mij zou het boek pas echt compleet en afgerond zijn met verdere toelichting over of IJsland al of niet een heropening van de zaak overweegt.

Hoewel het boek uitgegeven is door uitgeverij Cargo, dat steevast garant staat voor goede thrillers is IJle lucht een waargebeurd verhaal dat leest als een thriller met extra duiding over het eiland in het midden van de Atlantische Oceaan. Na enkele pagina’s was mijn interesse helemaal gewekt, geconcentreerd en nieuwsgierig wist de auteur mijn aandacht vast te houden. Hoewel het verhaal over een allesbehalve lichtzinnig onderwerp gaat, leest het boek vlot. Adeane is erin geslaagd om de feiten in verstaanbare taal neer te schrijven, enkel in de duidende achtergrondinformatie dreigt het boek af en toe te verzanden in langdradige beschrijvingen maar dat kan het leesplezier amper temperen. In het uitschrijven van de interviews is hij er goed in geslaagd de relevante passages uit te filteren en een uitstekend beeld te vormen van de persoon die de vragen beantwoord. Net als elke IJslander heeft het waargebeurde verhaal rond de verdwijningszaak ook mij in de ban gekregen. Vol verbijstering en soms afschuw heeft dit verslag mij ontroerd en aan het denken gezet. Daarmee kan de missie van de auteur zeker geslaagd genoemd worden.

Vooral de soms langdradige duiding en de onbeantwoorde vraag over hoe het nu verder moet, zorgen voor een eindbeoordeling van 4 kraaien.

Deze recensie is mits kleine aanpassingen conform de vormgeving ook te lezen op https://www.leveninextratijd.be/

Tilly Hoskens