Column What's in a title door Clemens van Brunschot

What’s in a title?,

door Clemens van Brunschot

Ink nodigde me uit voor een column en op die uitnodiging ga ik graag  in. Ik denk dat het wel leuk  is om iets te vertellen over de titelveranderingen die een boek zoal ondergaat. Ik vind daarvan een opvallend voorbeeld bij mijn derde boek: ‘Wie noemde haar zwak?’.

Ik kan over de stortvloed aan titelveranderingen niet veel zeggen zonder ook iets over het ontstaan van het boek te vertellen. In maart 2008 was ik voor een grote conventie in San Antonio, Texas. Texas is een beetje bekend om sektes op het platteland (o.a. David Koresh in Waco en de pedofiel Warren Jeffs). Ik stelde mezelf de vraag: wat als een Nederlandse vrouw in zo’n situatie verzeild raakt, maar dan hier in deze achtste stad van de VS? En dat niemand  haar dan wil helpen behalve haar zus. Al mijn vrije tijd in San Antonio gebruikte ik voor research. En de vliegreis kwam daarvoor ook van pas. De eerste versie van het boek werd datzelfde jaar nog in een roes geschreven en ik doopte het ‘Wolfsvrouw in de Wildernis’. ‘Wildernis’ was de naam van een soort sekte, ‘Wolfsvrouw’ sloeg terug op het boek van Clarissa Pinkola Estes: ‘De wolfsvrouw vertelt - In de voetsporen van de ontembare vrouw.’

Ik begon het manuscript toe te sturen aan uitgevers, soms met de titel ‘Terecht in Texas’, maar ik leek wel een toekomstig groot schrijver want oogstte aanvankelijk alleen afwijzingen.

In 2010 reviseerde ik het boek en voegde naast het perspectief van de reddende zus (Pascal Stark) het perspectief van de te redden zus toe (Priscilla, later Paula, de naam móést met een P beginnen). Daar knapte het boek sterk van op. Ik liet in de tweede helft Paula’s perspectief wegvallen tot aan het heel belangrijke laatste hoofdstukje, om de onzekerheid van Pascal, de eigenlijke hoofdpersoon, te vergroten.  Ik legde het boek als ‘Terecht in Texas’ voor aan Bureau Script Noordwijk, waar Hans ter Mors - bekend van vele schrijfcursussen en manuscriptbeoordelingen - erg over het boek te spreken was en waardevolle suggesties deed voor verdere verbeteringen.

In de slipstream van mijn in 2011 geschreven debuutroman ‘Uit de duisternis neergedaald’ legde uitgeverij Zilverspoor mij in 2012 nog twee contracten voor, waaronder ‘Texas’, zoals de werktitel luidde. Ik veranderde de titel in het ietwat komische ‘Een vrouw op sterkte’ omdat het voor mij niet per se spannend hoefde te klinken en omdat er veel humor in het boek verwerkt is, geschreven in een vrolijke roes als het was.

In 2013 moest ik het manuscript indienen ter redactie door Thirza Meta (Vandamme). Ik verwerkte de opmerkingen van Hans ter Mors, doopte het boek ‘Zussenbloed’ (toch weer wat spannender omdat Hans ter Mors het een thriller vond) en legde het voor aan mijn proeflezers. Intussen hield ik onder mijn blogvolgers een bescheiden enquête over de titel want ik had een vracht aan alternatieven, waaronder: ‘Duizend doden’, ‘Te zus en te zwaard’, ‘Bloedzusters’ en ‘Dingen die niet zomaar weggaan’. Het bleef voorlopig bij ‘Zussenbloed’, met een aantal alternatieven voor de uitgever. Ik zorgde ervoor dat alle titels op een of andere manier in het manuscript verwerkt waren.

In 2014 kreeg ik van de schrijver van De Geluksprofessor, Patrick van Hees, op Facebook de suggestie om het boek ‘Wie noemde haar zwak?’ te noemen. Ik gaf die suggestie door aan de uitgever, maar die koos - zonder dat ik het wist - voor ‘Een vrouw op sterkte’. Daar kwam ik pas achter toen hij de kaft aan het ontwerpen was.  Ik vroeg waarom hij die keuze gemaakt had en toen werd het ineens toch ‘Wie noemde haar zwak?’.

Het boek verscheen april 2014 (zou eerst maart zijn, precies zes jaar na de conceptie). De recensies zijn goed en het boek is afgelopen weekend door de uitgever samen met mijn vorige boek (‘Een vloek uit Kyrgyzstan’) voorgedragen voor de Diamanten Kogel, een Vlaamse prijs voor het beste Nederlandstalige boek . Het boek wordt door de jullie zeer bekende Patrice van Trigt gerecenseerd. Ik ben erg benieuwd!