donderdag 11 oktober 2018

De belofte van Friedrich Dürrenmatt

Het verhaal: Commissaris Matthaï belooft de ouders van een op gruwelijke wijze vermoord meisje op zijn erewoord dat hij de dader zal vinden, terwijl hij weet dat hij de volgende dag naar Amman zal vertrekken voor zijn nieuwe baan. Collega's pakken de verkeerde op, die na harde verhoren die nacht nog bekent en vervolgens zelfmoord pleegt. Het onderzoek wordt afgesloten. Vol schuldgevoel annuleert Matthaï zijn reis, en hij besteedt de rest van zijn leven aan het zoeken naar de werkelijke moordenaar. De manier waarop hij dat doet is zowel zeer dubieus als geniaal.

Gebaseerd op 'Es geschach am hellichten Tag',over seksueel misbruik bij kinderen, een vroeger film-scenario van zijn hand, waarover hij uiteindelijk niet tevreden was. Daarom schreef hij 'De belofte', die aan het einde enigszins afwijkt van de film. 'De belofte' zal uiteindelijk tweemaal verfilmd worden. De laatste maal in 2001 als 'The Pledge' door Sean Penn, met Jack Nicholson in de hoofdrol.
Een aantal filmelementen zijn nog duidelijk aanwezig, zoals de heel beeldende beschrijving van de omgeving. Ook de woede en bedrukte stemming van de inwoners van het dorpje na de moord zijn duidelijk voelbaar. Het verhaal begint zonder inleiding. Je valt kloef, boenk, midden in het verhaal. Uitstekende vertaling van Ria van Hengel die de sfeer van het verhaal in het Nederlands naadloos heeft weten over te brengen.
Dürrenmatt 'speelt' met genre van de misdaadroman. Het verhaal wordt verteld in de derde persoon. Dr. H., een oud-politiechef, vertelt het verhaal van Mattäi's zoektocht aan een middelmatig auteur van misdaadromans. Een verhaal vol zelfspot op het genre ook. Zo geeft Dürrenmatt voortdurend, aan de hand van uitspraken die hij in de mond van zijn personages legt, kritiek op het genre van de (minderwaardige) misdaadroman.
Origineel. Ironisch. Intrigerend en boeiend verhaal. Sterke, sobere, soms cynische schrijfstijl. Heldere, korte zinnen. Met weinig woorden zet Dürrenmatt heel veel neer. Personages met een interessante persoonlijkheid. Een misdaadroman waarin de psychologische aspecten ontzettend belangrijk zijn. Vanaf de eerste regels word je meegezogen in een toch wel heel bijzondere sfeer.
Op het einde, en dat zijn we van Dürrenmatt eigenlijk wel gewend, een totaal onvoorziene plottwist, die je als lezer niet ziet aankomen en die aankomt als een mokerslag. Op het randje van het absurde en dat, volgens Dürrenmatt zelf in de tekst, geen enkele romanschrijver voor zijn rekening zou willen nemen.
Een anti-misdaadroman eigenlijk, die bovendien volledig tijdloos is. Een boek dat, net als zijn eerder werk, onder je huid kruipt. Slechts 158 pagina's heeft Dürrenmatt nodig om een onuitwisbare indruk achter te laten. Héél graag gelezen. (En, ja, ik beken, ik ben een enorme fan van Dürrenmatt).

Vijf kraaien voor De belofte
Jan Rooms

Geen opmerkingen:

Een reactie posten