Column Jan Kouwenhoven met Recensies

Ach, wat zeggen recensies, het gaat erom wat de lezer ervan vindt. Dat zou ik vermoedelijk gezegd hebben als de recensies waren tegengevallen. De eeuwenoude maar nog steeds goedwerkende les van mijn moeder: Schelden doet pas pijn als je daar niet boven staat, zou ik direct weer toepassen. Niet fel reageren op de recensent, niet wekenlang het hoofd onder een kussen steken, maar borst vooruit, leer ervan en geniet van de mooie lezersreacties. Een gebeurtenis overkomt je, de wijze hoe je die te lijf gaat kies je, dat is dan weer een levensles die Lornah Kiplagat mij ooit voor de voeten wierp. Je moet proberen om stress te vermijden. Even ervoor had ik de langeafstandsloopster gevraagd wat het verschil was tussen de top en super-top. We stonden in de lobby van een hotel waar zij zich voorbereidde op de NK. Op de schaapachtige blik die ik na het antwoord in haar boorde ontstond een royale glimlach op het afgetrainde gezicht tegenover mij. ‘Echt,’ vervolgde Lornah, ‘probeer gewoon eens om geen stress te krijgen van feiten die je niet kunt veranderen. Ik reis bijvoorbeeld veel en heb veel te maken met vertragingen op het vliegveld. Als er dan omgeroepen wordt dat het vliegtuig 4 uur later komt schieten de meeste passagiers in de stress.’

‘Tja, dat gevoel ken ik,’ zei ik. ‘Maar dat zijn toch ook geen berichten om in de feeststemming te geraken?’

Glinsterende ogen naderden mijn gezicht, ondertussen vouwde zij haar vingers om mijn onderarm. ‘Ik beweer ook niet dat je dan meteen een dansje moet maken, maar met stress komt het vliegtuig toch ook geen minuut eerder? Beter is om het te accepteren en rustig op een stoel te gaan zitten. Ga wat eten, drinken of slapen. Focus je op datgene waar je hart ligt. Neem onvermijdelijke situaties voor lief en je prestaties gaan vooruit.’

Whow, dacht ik, dit is simpel maar wel waar. Daarbij geldt het voor bijna alles in het leven. Ook voor het werk eigenlijk. Iedereen kent wel een situatie van extreme drukte, stapel werk die bijna knel zit tussen bureau en plafond. ’s Nachts bedenk je tijdens het woelen hoe je die stapel ‘morgen’ lager gaat krijgen. De volgende dag begin je vermoeid aan de achterstand. Met de hele nacht liggen prakkiseren is je stapel geen papiertje lager geworden. Als je dit uit je hoofd had kunnen zetten was je gewoon gaan slapen en uitgerust aan de klus begonnen.

Toen Lornah de volgende dag juichend als Nederlands kampioen door het finishlint rende, daarna een klein vreugdedansje maakte en alle felicitaties met mooie, stralende ogen in ontvangst nam, wist ik dat ik deze les de rest van mijn leven ging toepassen. Tenminste, voor de meeste gevallen, er zijn natuurlijk gebeurtenissen denkbaar waarbij deze vlieger niet opgaat of op z’n minste veel moeilijker, maar dat soort heftige dingen laat ik nu buiten beschouwing. In het geval van recensies is het zeker bruikbaar. Ik heb daar geen invloed meer op. Vier jaar heb ik intensief en met veel plezier aan thriller De Worsteling gewerkt. Ik heb me laten coachen door professionals, ik heb kritisch naar mijn eigen werk gekeken, geschrapt, herschreven, gepolijst. Alles heb ik er aan gedaan om het tot een boek te laten ontwikkelen waar ik trots op kan zijn. Daar had ik invloed op. Nu het boek verschenen is moet ik het loslaten. Een slechte recensie zou jammer zijn maar niets meer betekenen dan dat mijn werk bekritiseerd wordt, niet mij als persoon. Nee, ik zou me er niet door laten raken. Maar nu er teksten geschreven worden als: Een heel knap debuut waarin ongeveer alles aan de orde komt. – Goede dialogen in meeslepende scènes. – Een indrukwekkende thriller. – Het verhaal leest als een achtbaan vol emoties. Maar ook wat kritischer: Veilig geschreven maar zeer vermakelijk verhaal. Nu ik dat allemaal lees, raakt het me meer dan ik ooit had kunnen vermoeden. Werkelijk waar, soms overweeg ik een vreugdedansje rond mijn laptop. In gedachten neem ik daarbij de felicitaties met stralende ogen in ontvangst.

Meer columns van Jan zijn te vinden op www.jankouwenhoven.eu