Noodtoestand Ellen den Hollander

In  het dagelijkse leven spelen allerlei digitale systemen veelal onopvallend een zeer grote rol. Zolang alles naar behoren functioneert, blijft dat vrijwel onopgemerkt. Maar als sprake is van uitval van systemen of van bijvoorbeeld cyberaanvallen, wordt de kwetsbaarheid van de samenleving genadeloos blootgelegd.

Dit thema speelt de hoofdrol in de recentelijk verschenen intrigerende politieke thriller “Noodtoestand” van Ellen den Hollander. De Staatssecretaris van Veiligheid en Justitie Wim Paardenkoper wordt met een pistool in zijn hand dood aangetroffen in zijn woning. Het lijkt op zelfmoord.

Zijn opvolger wordt de aan de Universiteit van Leiden verbonden criminoloog Joost van Bronckhorst. Hij acht zichzelf niet de aangewezen persoon voor de functie, maar onder druk van zijn partij aanvaardt hij het ambt en raakt al snel verzeild in een maalstroom van gebeurtenissen.

Intussen komt in een tweede verhaallijn de meedogenloze killer Ann-Charlotte ten tonele, die al elf liquidaties op haar conto heeft. De slachtoffers hadden een bepaalde overeenkomst, die deels ook met digitale zaken te maken heeft.

De verhaallijnen van Joost en Ann-Charlotte groeien naar elkaar toe als het openbare leven totaal ontwricht raakt door sabotage van digitale systemen. Overheidssystemen worden onbereikbaar, verkeersnetwerken raken in de knoop, internetbankieren en pinnen werken niet meer. Het overheidscentrum voor Cyberveiligheid slaagt er niet in tot een oplossing te komen, en dan wordt de noodtoestand uitgeroepen.

Ellen den Hollander heeft een uiterst vlotte schrijfstijl en weet de sfeer steeds goed en treffend te schetsen. De lezer zit snel in het verhaal en dat blijft tot het eind boeiend. Opmerkelijk is dat de lezer onwillekeurig een zekere sympathie ontwikkelt voor Ann-Charlotte, ofschoon zij toch op onaanvaardbare manier bezig is met “eigen richting”. De wijze waarop de verhaallijnen samensmelten, leidt tot enigszins onwaarschijnlijke situaties, maar dat mag de pret niet drukken. Sommige onderdelen van het verhaal riepen overigens een associatie op met de nog steeds niet vastgestelde weerzinwekkende intriges rond de zgn. “Demmink-doofpot”.

Het boek geeft een bijna huiveringwekkend beeld van wat er kan gebeuren als belangrijke digitale systemen ontwricht raken. Zulks geldt temeer omdat het relatief eenvoudig is om die ontwrichting opzettelijk te veroorzaken.

Dit boek is een aanrader in het genre rond digitale kwesties dat sterk in opkomst is. Denk aan boeken van bijvoorbeeld Charles den Tex, Bart Debbaut, Lincoln Child en Dave Eggers.

Ondanks één verschrijving waarin Joost minister wordt genoemd terwijl hij toch echt staatssecretaris is, verdient het boek maar liefst vier sterren