"Doelwit" - Linda Jansma

De openingsscène van “Doelwit” van Linda Jansma speelt in 2012 en zet meteen de zintuigen van de lezer op scherp. Op een woonboot in Amsterdam wordt een slapende vrouw overvallen en bijna omgebracht. Het gaat om Judi van de Werff, die tot 2008 werkzaam was als vertrouwenspersoon op een school voor voortgezet onderwijs in ‘s-Heerenberg.


Judi is een stoere dame, die motor rijdt (voor de liefhebbers: een Suzuki Intruder C 800, zie foto) en onder leiding van de beminnelijke Yoshi de Japanse zwaardvechtkunst kendo beoefent. Dat laatste redt haar leven; zij weet de indringer met enige hulp van haar Noorse boskat Bruce en haar shinai met veel moeite van zich af te schudden en overleeft daardoor een doelbewuste aanslag op haar leven. Judi heeft de indringer herkend aan zijn ogen. En daarmee is de opmaat neergezet voor een bloedspannend en intrigerend verhaal.



In haar werk ontmoet Judi wier moeder Turkse is, in 2008 het 17-jarige meisje Leila Rashukan. Dit meisje komt uit de kringen van de jezidi, een gesloten groep van Koerdische mensen. Leila zit in de problemen want zij is verliefd op haar Nederlandse schoolgenoot Thomas Withuizer terwijl zij is voorbestemd te trouwen met een man uit de jezidi. En in de cultuur van de jezidi is het niet voldoen aan de huwelijkse voorbestemming door een meisje een doodzonde die onvermijdelijk leidt tot eerwraak. Leila vreest voor haar leven. Judi onderkent het probleem direct in zijn volle omvang en zorgt voor onderdak voor Leila.

Dier oudere broer Tarik is een charmante man, maar heeft ook duistere kanten. Hij is gewelddadig en agressief als iets hem niet bevalt, en dan vooral waar het gedrag van vrouwen in zijn omgeving betreft. Judi voelt zich bedreigd wanneer Tarik haar begint te stalken en haar ook met licht geweld confronteert.
Zij is echter voor geen kleintje vervaard. Als de politie in de persoon van de Amsterdamse rechercheur Wolf Brenning haar klachten niet kan onderzoeken wegens gebrek aan bewijs, gaat zij zelf op onderzoek uit. Daarbij verschijnt de rechercheur Ben van Vliet uit Doetinchem ten tonele. Hem heeft ze ontmoet bij de problemen in 2008/2009 in ’s-Heerenberg. Vele soms heftige gebeurtenissen volgen elkaar in een prettig tempo op. De slotakte in 2012 is ontroerend. Meer zeggen over de inhoud van het verhaal leidt onherroepelijk tot spoilers, en dat mag niet.


Het verhaal van “Doelwit” is geschreven in kernachtige hoofdstukken die zich om en om in 2008 en 2012 afspelen. De onderhuidse spanning is voortdurend voelbaar en komt ook gedoseerd aan de oppervlakte. Linda Jansma heeft een voortreffelijke penvoering. Haar taalgebruik is even eenvoudig als fraai en soepel, en daardoor is het boek (overigens evenals bijvoorbeeld haar vorige boek “Schuilplaats”) een ware slaapsteler. Als de lezer eenmaal is begonnen in het boek, is het vrijwel onmogelijk het nog weg te leggen. Het verhaal is boeiend vanaf de eerste bladzijde en blijft dat tot en met de laatste. De plot die aanvankelijk eenvoudig lijkt, blijkt toch ingenieus te zijn, en is een bewijs van de reeds bekende creativiteit van Jansma.


Het boek is deels gebaseerd op realiteit. In 2008 werd het toen 21-jarige meisje Khadija omgebracht door familieleden omdat zij een relatie had met een Nederlandse jongeman. Het verhaal van de familie Rashukan in het boek is opgebouwd rond de aanname dat Khadija een nichtje van Leila was, en is een indringende aanklacht tegen het voor ons westerlingen volstrekt onbegrijpelijke én verwerpelijke fenomeen eerwraak.
Linda Jansma schrijft niet alleen prachtige thrillers, maar geeft daarin ook blijk van grote maatschappelijke betrokkenheid. En dat is een compliment waard.


Eén minuscuul minpuntje is de voor het gevoel van de recensent enigszins uitvergrote rol van de kat Bruce in het verhaal. Het dier komt in het verhaal veelvuldig in beeld. En dat een zwaargewonde vrouw een fysiek onmogelijke poging doet de kat te redden uit een in lichterlaaie staande woonboot, is niet zo realistisch. Maar (ook) daaruit spreekt de grote liefde van Linda Jansma voor huisdieren, en dat is dan weer mooi.

“Doelwit” krijgt vier superdikke sterren. 

Vijf sterren zijn bij uw recensent voorbehouden aan boeken van nagenoeg buitenaardse kwaliteit. Maar die komt er bij Linda Jansma aan, “Schuilplaats” én “Doelwit” schurken al tegen deze kwalificatie zoals de kat Bruce tegen de benen van mensen schurkt

Charles