"Eigen Recht" - Jara Lee

Elikser – Leeuwarden 2012

François, Thierry, Luciano en Ylenia vormen een groep criminelen die in Zuid Frankrijk opereren en het gemunt hebben op het geld van mensen die dat met schimmige zaken vergaard hebben. Zij gaan daarbij niet bepaald zachtzinnig te werk. Francois is de leider van de groep en hij ontvangt de opdrachten voor hun criminele activiteiten van een anonieme informant. De vier werken nog niet zo lang met elkaar samen en er zijn dan ook de nodige wrijvingen maar nadat ze een aantal zaken met succes hebben afgerond begint er voorzichtig onderling vertrouwen te groeien. Met een nietsontziende hardheid laten ze een spoor van dood en verderf achter zich maar blijven ongrijpbaar voor de politie. Dan komt de informant met een opdracht die een vette buit moet opleveren maar ook een opdracht waar heel veel risico’s aan kleven. Zal de bende dit keer weer dodelijk effectief zijn of komen de bendeleden in een levensbedreigende situatie terecht?

François liep naar de Clio, stapte in en wachtte tot Ylenia ook zat.
“Ik heb boeien, zodat we ze vast kunnen maken en uithoren. Die vrouw weet mogelijk van niets”, zei hij en keek Ylenia aan. Het was behoorlijk donker.
“Dom wijf dan. Zoiets heb je toch door?” Ze deed haar gordel om.
“Dus je weet zeker dat je helemaal niets aan beveiliging gezien hebt”? vroeg hij nogmaals.
“Ja, echt niks, ik snap het niet.”
Ze hadden gegeten in een restaurant in Saint-Cyr-sur-Mer. Ze had maar gedaan alsof ze zijn liefje was. De bediening was dol geweest op het toneelspel. François reed zonder iets te zeggen terug naar Bandol en zette zijn auto op ruim honderd meter voor het huis, dat ze een aantal dagen in de gaten gehouden hadden. Hij stapte uit en zei zacht: “We gaan via de achterkant. Als de tuindeuren niet op slot zijn, is het heel makkelijk, anders is daar dat raampje van die achterste kamer, waar jij zegt doorheen te passen.” “IK pas overal doorheen.”
François liep voorop en kwam uiteindelijk via het bos in de tuin van het huis aan. Hij had handschoenen aangetrokken en een bivakmuts opgezet. Op enige afstand volgde Ylenia.
Hij gebaarde in het halfduister naar Ylenia dat ze bij de rand van het zwembad moest wachten, terwijl hij door liep naar de deuren die naar de keuken leidden. Ze bleken op slot te zitten en dus sloop hij naar het kleinere raam dat openstond en bleef een tijdje staan luisteren of het niet de kamer was waar de man en de vrouw sliepen. Hij wenkte haar. “Ga maar. Ik geloof niet dat ze daar slapen.” “Geef me even een zetje. Ik maak de tuindeuren open. Ja?” “Mooi” zei François en hij hielp haar.

Eigen recht is een misdaadroman waarmee het schrijversechtpaar Jan en Rachel van der Lee in 2012 debuteerde. Het is het eerste deel van een trilogie waarvan deel twee (Rechteloos) inmiddels ook is verschenen en het laatste deel (Recht gezet) in 2014 zal uitkomen. Het verhaal is in een aangename stijl geschreven, zij het soms wat wollig en kent verschillende lijnen die op kundige wijze met elkaar worden verbonden. Soms gaat dit heel verrassend. Het verhaal kent veel dialogen die ongekunsteld en herkenbaar zijn. De personages worden redelijk goed uitgewerkt. Francois is de meedogenloze leider van de bende. Verder is er de Italiaan Luciano die een heleboel geld wil verdienen om zich uiteindelijk in Roemenië te kunnen vestigen en de hippie Thierry die zijn geld aan gokken en hoeren uitgeeft. Het vierde lid is de getraumatiseerde Ylenia die aanvankelijk met iedereen overhoop ligt maar langzaam ontdooit en voor de bende heel waardevol wordt. Vier verschillende mensen die naar elkaar toegroeien en uiteindelijk steeds meer respect voor elkaar kunnen opbrengen maar daarnaast ook vier mensen die totaal geen empathie voor hun slachtoffers hebben en meedogenloos te keer gaan. Als je al een beetje sympathie voor ze kunt opbrengen is dat weer snel verdwenen als je er even aan terugdenkt hoe genadeloos er gemoord en verkracht wordt.
De opbouw van de spanning in het verhaal is goed en de ontknoping is onverwacht en verrassend. Het verhaal eindigt met een fraaie cliffhanger.

In het verhaal komen veel seks of toespelingen daarop voor. Schrijven over seks is natuurlijk net zo normaal als het schrijven over eten, autorijden of boodschappen doen. Irritant wordt het echter wanneer iedere gesprek na een paar zinnen steeds weer wordt doodgeslagen door het praten over seks of insinuaties hierover. Zelfs in situaties waarin heftige emoties de boventoon voeren zoals de woede na het zien van een verkrachting of het in koelen bloede neerschieten van mensen, slagen de vier bendeleden er steeds weer in seks in de dialoog terug te brengen. Het woord godwin en zinnen als: daar gaan we weer, speelden een paar keer met mijn gedachten. Het doet af aan de uiteindelijke kwaliteit van het verhaal.

Met Eigen recht hebben Jara Lee een bevredigend debuut geschreven. Het is een misdaadroman met een goed geconstrueerd verhaal dat boeit, voldoende spanning kent en aangenaam leest. Ondanks mijn irritatie over de overdaad aan soms misplaatste seks is het wel een boek dat ik maar moeilijk weg kon leggen.



***


Uitgeverij: Elikser – Leeuwarden
ISBN: 978 90 8954 504 6

© 2014 Joop Liefaard