Leesclub De weg van het water: de eindconclusie!

Aan het begin van dit jaar lazen twee Thrillerlezers De weg van het water van Trudi Rijks en genoten met volle teugen van het boek. Thrillerlezers besloot het boek weer eens in de spotlights te zetten en een leesclub was zo gevormd. 
De deelnemers aan deze leesclub waren Annemarie van Weelie, Jozef Bakker, Yvonne Hoogendijk, Annette Overvoorde en Miriam Bakker. Yfke Brandhout las mee met een eigen exemplaar. Uitgeverij De Boekerij verzorgde de recensie-exemplaren, waarvoor onze hartelijke dank!!

De Facebook-groep werd aangemaakt, waar schrijfster Trudi Rijks ook aan werd toegevoegd en de leesclub ging van start. De eerste reacties naar aanleiding van de cover stroomden binnen en de verwachtingen waren hooggespannen.

Tijdens het lezen borrelden hier en daar wat vragen op bij de lezers en die werden ook aan Trudi gesteld. Trudi nam de tijd en moeite om uitgebreid op de vragen in te gaan:

Hoi Trudi, heb de volgende vragen voor je. Hoe ben je geïnspireerd tot het schrijven van dit verhaal? Hoe werkt het schrijfproces bij jou? Wat zijn je ambities als schrijfster? Wanneer kunnen we een volgend boek verwachten? Er komen vast nog wel meer vragen boven borrelen, maar laat het even voor nu. (Annemarie)

Mijn inspiratie voor De weg van het water kwam tijdens een wandeltocht in Zwitserland. Een van mijn reisgenoten zei langs haar neus weg, dat ze belaagd werd door een oplichter. Tenminste, haar zus, die in een verpleeghuis zat. Zij was de bewindvoerder van haar zus, die ik ook nog van vroeger kende. Ze vertelde het hele verhaal van de dagvaarding, van het lege huis waar de oplichter zich had ingeschreven, en nog veel meer enge dingen. Het verhaal riep veel vragen op. Al heel snel vroeg ik of we van dit verhaal een roman zouden kunnen maken. En of ze me daar bij wilde helpen. Dat wilde ze wel. Ik had nog nooit een echt gebeurd verhaal geschreven, maar wist wel dat de werkelijkheid op zich nooit een goed verhaal is. 'Echt gebeurd is geen excuus', zei de grote schrijver Gerard Reve, en zo is het. We begonnen al meteen met brainstormen over de personages, die natuurlijk niet heel erg op de echte personen mochten lijken, want dat zou te delicaat zijn. Langzaam maar zeker ontstond de verzonnen wereld naast de echte wereld. Ondertussen zat de echte oplichter niet stil. Het gaf veel voldoening om onderzoek naar hèm te doen. Want dat had hij ook langdurig naar haar gedaan.

Je tweede vraag: hoe werkt het schrijfproces bij mij. Ik kan alleen 's ochtends schrijven, dus op dagen dat ik vrij ben. Mijn betaalde werk is bevredigend, maar ook vermoeiend, dus 's avonds krijg ik geen letter meer op papier. In de praktijk is dat: schrijven van vrijdag tot en met zondag. Dus mijn week bestaat uit 3 dagen schrijven, 4 dagen werken. Er moet wel brood op de plank komen! Gelukkig kan ik komend schooljaar een dag minder werken, dus wordt het 4 om 3. Meestal begin ik om 7 uur. Als het boek me erg in zijn greep heeft, word ik er al om 6 uur van wakker omdat ik niet te houden ben. Dat zijn de gelukkigste periodes. Maar vaak is het ook moeizaam ploeteren. In de 20 jaar dat ik schrijver ben heb ik geleerd om gewoon dit ritme aan te houden, inspiratie of niet. Net alsof het gewoon werk is.

Mijn ambities als schrijver: Elke schrijver ontwikkelt in de loop van zijn werk een literatuuropvatting. Een ideaalbeeld van een Goed Boek. Bij mij staat het Verhaal voorop. Daarnaast moet een boek op alle niveau's iets te bieden hebben. Naast spanning wil ik ook ontroering, humor, verbazing, etc. teweegbrengen. Nieuwe inzichten. Maar daarnaast vind ik dat er ook poëzie en symboliek tussen de regels door meegegeven moeten worden. Alleen, die stop je er niet zomaar per ons in. Die krijg je aangereikt door je Muze. Of door het Onderbewuste, of het Opperwezen, of Wu Wei, al naar gelang je geloofsovertuiging. Nou is het gekke, dat ambitie de neiging heeft om je muze te verjagen. De muze is net Sinterklaas: hij levert altijd de zak pakjes af als jij buiten aan het spelen bent.

Wanneer kun je een volgend boek verwachten? Zoals ik hierboven al schreef: je kunt de muze niet afdwingen. Zo heb ik na het voltooien van De Weg van het Water besloten om een poos niet te schrijven. En vanuit die leegte lukte het me om in 1 dag een hele nieuwe synopsis op te zetten. En dan gaat de 20/80 regel op: 80 procent van het werk zat in die eerste 20 procent inspanning. De resterende 20 procent van het werk: het eigenlijke schrijven, zal zeker 80 procent van de inspanning gaan kosten. Ik heb er geen haast mee. Voor de royalty's hoef ik het niet te doen. Ik geniet van de weg, niet van het doel. In die zin heeft het bestuderen van Taoistische geschriften voor De Weg van het Water me wel veel gebracht.

Wat voor soort boeken lees je zelf het liefst, en heb je ook een schrijver waar je naar opkijkt? Kun je leven van het schrijven en zo niet; zou je dat willen? Wat is je grote 'schrijversdroom'? (Jozef)

Ik heb een aantal favo schrijvers: David Mitchell, Ian McEwan, David Vann, Cormac McCarthy. Mitchell trekt zich niets aan van genres! Zijn laatste boek is een horror verhaal en toch voelt het als literatuur omdat hij zo'n meesterlijke schrijver is.

Leven van het schrijven is uitgesloten. Daarvoor heb ik nog een te klein lezerspubliek. Meer lezers zou wel fijn zijn, maar ik ben niet goed in zelfpromotie. ? Verder vraag ik me af of het wel fijn is om van je boeken te moeten leven, er komt dan een commerciële druk op het boek in wording. Als een boek succesvol is willen ze dat je meteen weer net zo'n boek schrijft. En mijn grote droom is om steeds iets nieuws te proberen. Steeds beter, gewaagder te schrijven.

Heel veel van mijn vragen zijn hierboven al beantwoord. Wat heb je het heerlijk overzichtelijk gedaan Trudi. Ik heb nog een vraag. Ben jezelf weleens overspannen geweest of komt het door je werk dat je het gevoel zo goed omschrijft. (Yvonne)

Inderdaad ben ik wel eens overspannen geweest, lang geleden. Maar je tweede zin vind ik interessant: '... of komt het door je werk dat je het gevoel zo goed omschrijft.' Dat heb je heel juist gezien, het is beide. Als schrijver doe je research: naar plaatsen, naar gebeurtenissen, je praat met mensen, etc. Maar een andere belangrijke vorm van research is het graven in je geheugen. Die enorme massa data die in je brein ligt opgeslagen, vol kleuren, geuren, gevoelens, geluiden, dat is de belangrijkste bron voor een schrijver. Je kunt het goed vergelijken met het werk dat een acteur doet wanneer die zich op zijn rol voorbereidt. Je kruipt in de huid van het personage. Je bestudeert het personage van binnenuit. Je verzint scènes waarin het personage optreedt, je laat hem met anderen praten, je improviseert. Op dit moment ben ik voor mijn nieuwe boek bezig met dit onderzoek. Het zijn nog lang geen echte scènes, maar ik leer ze kennen door te beschrijven hoe ze eten, hoe ze hun omgeving waarnemen, hoe ze op hun familie reageren, waar ze van dromen en vooral wat ze niet durven denken.

Het is trouwens veel minder mysterieus dan het misschien klinkt. Vrijwel alle kinderen doen dit spel. 'Ik was de moeder en jij was de vader.' Politie en dief. Cowboy en indiaan. En tijdens het spel zijn we bevrijd van onszelf, van de altijd tikkende tijd, van de alledaagsheid. Dat is het fijne aan schrijven. En je valt er niemand mee lastig.

Wanneer ben je begonnen met schrijven? Wist je dit al van kinds af aan? Hoe kwam dit zo tot ontwikkeling? (Annette)

Ik ben pas rond mijn 40e begonnen met schrijven omdat ik de neiging voordien altijd onderdrukte. Heb wel altijd zeer veel gelezen. Schrijven is een voortzetting van lezen met andere middelen. Als kind wilde ik altijd beeldend kunstenaar worden. Voor mij is schrijven ook een soort beeldende kunst. Want ik zie alles voor me. Het beeld is de kleinste eenheid van een verhalende tekst, niet het woord.

Beste Trudi, eigenlijk zijn mijn vragen hierboven al gesteld en beantwoord! Ik vraag me af of je het, net als Renate Dorrestein bijvoorbeeld, leuk vindt om je personages de meest vreselijke dingen aan te doen en te kijken hoe ze reageren (om hen te leren kennen) of niet. Met andere woorden, ben je als auteur zo wreed mogelijk, helemaal niet wreed, of iets anders/er tussen in? (Yfke)

Dat zijn heel goede vragen. Ik denk dat ik als auteur niet wreed ben en ik vind het ook niet 'leuk' om personages vreselijke dingen aan te doen. In elk goed verhaal worden de personages 'op de proef gesteld.' De beproeving is iets diep menselijks en komt in alle verhalen van alle volken voor. Direct schiet het bijbelverhaal me te binnen over Abraham die zijn zoon Izaäk moest offeren voor God. Kijk, dan heb je pas een beproeving. Frodo die de Ring in de Doemberg moet gooien. Ook geen kattenpis. Roodkapje die door een bos moet waar een vraatzuchtige wolf huist. Conclusie: zonder beproeving geen verhaal. Met een slappe beproeving -Zal het Mirjam lukken om die boodschappen van de Jumbo thuis te krijgen en in de koelkast te zetten- heb je een slap verhaal. Tenzij Mirjam hevige migraine heeft. Dan wordt het meteen weer een beetje spannend. Elke beginnende schrijver leert: 1. de held moet iets willen. En 2: hij moet daar steeds meer moeite voor doen.
Maar ik denk dat ik wel snap wat Renate bedoelt. Een goede schrijver verdiept zich zo in zijn personages dat hij daarmee de diepste duisternis van zijn eigen menselijkheid tegenkomt. Vreselijke wrede dingen die je in je normale dagbewustzijn niet toelaat. De dagelijkse harmonie doorprikken, onthullen wat daaronder ligt, dat is wat een lekker triomfantelijk gevoel kan geven. Omdat die duistere kant in ons allemaal zit, daar ben ik van overtuigd.
En dan snap je ook dat je als schrijver je daagse persoonlijkheid moet loslaten. Als ik schrijf verlies ik mijzelf, dan heb ik geen belang in de wereld. Geen interesse in verkoopcijfers of recensies of lezers. Ik verlies mijzelf in het verhaal en verwerk wat me ingefluisterd wordt. En dat lukt alleen door er heel hard aan te werken.

Maar daar bleef het niet bij. Trudi had zelf ook een tweetal vragen voor de deelnemers:

1. Floor besluit de dagboeken van haar zus niet te lezen. Wat zou jij doen? 

2. Helpt mindfulness als je door een crimineel belaagd wordt?

Annemarie: Ha ha, leuke vragen. Ik vind het in het boek heel mooi dat Floor de dagboeken niet leest. Zelf zou ik mijn nieuwsgierigheid vast niet kinnen bedwingen, vrees ik! Ik zie nog wel een vervolg voor me waarbij ze de dagboeken toch leest…

Hmmm, ik geloof echt dat mindfullness/meditatie etc helpt bij onrust/stress. Maar belaagd worden door een crimineel is wel zeer stressvol. Ik vond het wel echt heel grappig om te lezen hoe Floor zo vasthoudend was aan de technieken etc en de irritatie die dit wekte bij haar dochter. Dat zag ik helemaal voor me! Die humor in combi met de spanning in het verhaal vond ik bijzonder!

Annette: 1. Ja, die snap ik wel, als je net Burn-Out hebt gehad, of herstellende bent, zit je niet te wachten op nog meer..spanning of onrust. Ze laat het verleden van Bente voor wat het is. Het zijn de dagboeken van Bente.

2. Ook ja, door rustig te blijven, kan je de zaken beter aan. En kan je beheerst de zaken beter overzien.. Ze doet tenminste een poging...maar ik denk neit dat iedereen daar baat bij heeft, maar Wu Wei helpt Floor zeker wel.

Yfke: 1. Ik zou te graag willen weten wat er gebeurd is. Het was ook even diep inademen en uitademen toen ik besefte dat Floor de dagboeken niet ging lezen, ik dacht wel even: Toe nou! Uiteindelijk vind ik het juist fijn dat je niet alles te weten komt in het boek, maar in het echte leven ben ik waarschijnlijk te nieuwsgierig. ;-)

2. Mindfulness helpt vast heel goed, maar als je in een crisissituatie zit, is de werking ervan minder en heb je baat bij andere middelen, denk ik - tenzij je al langere tijd mindfulness beoefent, er echt een gewoonte in hebt. Misschien is dat laatste bij Floor het geval, bij haar lijkt het goed te werken!

Miriam: 1. Ik zou ze wel lezen. Floor weet in feite zo weinig van haar zus, dat die dagboeken duidelijkheid zouden kunnen geven. Als ik in haar schoenen zou staan zou ik wel willen weten hoe het zover heeft kunnen komen met mijn zus.

2. Als je ergens in gelooft, dan zal het jou wel helpen denk ik. Ik geloof niet zo in het wu wei, maar Floor heeft die houvast nodig en heeft er baat bij.

Jozef: 1. Ik was wel nieuwsgierig naar die dagboeken. Maar misschien niet zo netjes om ze te lezen. Ach, gewoon doen? 2. Ik geloof niet in dat buddha gedoe enzo. En als christen geloof ik dat dit soort dingen soms ook problemen kunnen veroorzaken in je leven. Maar goed, in dit boek leek het haar te helpen maar in real life moet ik er niks van hebben.

Trudi: Dank jullie wel voor jullie antwoorden. Het waren vragen die me tijdens het schrijven zelf ook bezighielden. De vrouw op wie Floor gebaseerd is, is door jaren meditatie zo onthecht, dat ze die dagboeken daadwerkelijk zou kunnen laten liggen. Ikzelf zou geen moment aarzelen! Maar ik vond het zelf een intrigerende kwestie: moet je altijd alles willen weten? En waarom eigenlijk? (Het hele detective genre is daar natuurlijk op gebaseerd!)

Jaren geleden verscheen er een boek getiteld: 'The gift of Fear', door Gavin de Becker. Ik heb kleine stukjes eruit gelezen, het betoogt dat angst juist heel belangrijk is voor je zelfbehoud. Wanneer je zoals Floor, al je angst weg mediteert, speel je gevaarlijk spel. Je negeert de signalen die je prikkelen om tot actie te komen. Uiteindelijk vat ze de koe bij de horens, en dat is een grote opluchting. Daarom ben ik sceptisch ten aanzien van meditatie/mindfulness als medicijn voor alles. Hoewel ik het wel praktiseer!

De recensies druppelden binnen, de leesclub liep ten einde. Hoe heeft Trudi Rijks de leesclub ervaren?

Ik vond het heel bijzonder om bij deze leesclub betrokken te zijn geweest. Mensen lezen nu eenmaal anders een boek wanneer ze er iets over zullen gaan schrijven, dan wanneer ze zo maar, voor de lol een boek lezen. Ik heb een paar prachtige reacties gehad van mensen die er precies dat aan hadden beleefd waar ik naartoe gewerkt had. Het extra aan emotionele lading en diepgang in de personages. Natuurlijk is het juist dat vertragende element dat de hardcore-thrillerlezer niet aanstaat. Die zal het daarom saai vinden. Ik ben me ervan bewust dat ik met De Weg van het Water het thrillergenre wat opgerekt heb tot een 'crossover' van genres. Na al die zogenaamd literaire thrillers mocht er wel weer eens wat leven in de brouwerij komen. Daarnaast vond ik het fijn dat ik een aantal van mijn vragen met de groep kon delen. Ik wil jullie allemaal hartelijk bedanken voor jullie interesse en inzet!

De meningen liepen heel erg uiteen van 3 tot 4,5 sterren. Gemiddeld komt de score voor De weg van het water uit op 3 sterren.

Deelnemers, hartelijk dank voor jullie enthousiasme en inzet en Trudi Rijks: bedankt voor De weg van het water en de tijd en moeite die je genomen hebt om de vragen te beantwoorden!