Heeft Saskia Noort gelijk?

Moet je als schrijver gewoon altijd braaf je mond houden ten bate van positiviteit rondom je boeken?

Of mag je gewoon jouw mening geven over dingen die je verbazen cq waar je je aan ergert?

Enkele jaren geleden reageerde een Nederlandse schrijfster op de VN Thrillergids waarin haar lezers als een soort van nitwits of kippen werden neergezet. De schrijfster vond het nog tot zover dat men haar boek niets vond, maar waarom haar lezers afgezeken moesten worden snapte zij niet. Ze kreeg veel bijval, ook van medeschrijvers. Ik herinner mij echter nog goed dat Thomas Olde Heuvelt zich juist uitsprak tegen de schrijfster dat ze in het openbaar reageerde. Hij keurde het af. Niet omdat hij het niet eens was met wat ze zei, daar liet hij zich vanzelfsprekend niet over uit, maar omdat zijn mening was, dat je dus niet jouw mening over een recensie openlijk moest droppen. Ik denk dat je in allebei de gevallen voor- en tegenstanders zal hebben. Ik ergerde mij juist aan de wat laffe houding van de schrijver. Alles voor de boeken? 

Deze week behaalde Noort alweer het respectabele aantal van 100.000 verkochte boeken. Laten we eerlijk zijn: of je nu van haar boeken houdt of niet, het aantal is bijzonder hoog. Een uitzondering in een werkveld waar men al juichend door de straat rent als er bijvoorbeeld 1000 exemplaren zijn verkocht. Noort is samen met Van der Vlugt en Verhoef Nederlands best verkochte thrillerschrijfster. Eentje die al weer weken de nummer 1 plek vasthoudt in de CPNB top 60.
Nu heeft Nederlands grootste boekencommunity een wedstrijd uitgeschreven voor beste thriller van het jaar. Een poging ook een belangrijke prijs (naast de belangrijke Gouden Strop) neer te willen zetten. Om dat tot een beter resultaat te krijgen, zijn alle thrillers dit jaar op 1 grote hoop gegooid. Nederlandse en buitenlandse thrillers zijn gewoon gelijk getrokken. Waarom dan de debuutprijs enkel voor de Nederlandse schrijvers is zal een reden hebben. 

Het belangrijke verschil met de Gouden Strop (waar de winnaar door een deskundige jury gekozen wordt) is dat de leden van de Hebbancommunity mogen stemmen. Het is een zogenaamde publieksprijs. Niet iedere lezer mag stemmen, zoals bij de NS publieksprijs, maar de door Verheyen uitgekozen leden. Hij zocht 7000 leden uit die hun stem mochten uitbrengen. Grof gerekend 5 procent van zijn ledenaantal mocht een stem uitbrengen. 

Gebaseerd op wat? Geen idee. Verheyen noemt het zelf de harde kern van zijn boekengroep. Of dat dan de mensen zijn die agent, hoofdagent, boef, crimineel, officier van justitie en commissaris worden genoemd naar aanleiding van de hoeveelheid reacties die men gaf op de crimezonepagina..geen idee. Hoeveel stemmen de uiteindelijke kanshebbers op de shortlist hebben gekregen is onbekend en blijft (voorlopig) onbekend.

Op deze lijst staan slechts twee Nederlandse schrijvers: Michael Berg en Jobien Berkouwer. Wat natuurlijk echt bijzonder is tussen alle Engelse, Amerikaanse en Scandinavische schrijvers. Het boek Zomermeisjes is nog niet lang uit en de schrijfster, niet verkeerd bedoeld, is redelijk onbekend nog. Top voor Berkouwer om dus tot de zes op de shortlist gekozen te zijn.
Dat meerdere mensen zich hierover verbaasden (dat een redelijk onbekende schrijfster zo hoog eindigde) hoeft niet meteen te betekenen dat men dat boek afkeurt of het niet vertrouwt.
Dan komen we nu eindelijk bij de clou met betrekking tot Noort.
Saskia Noort vroeg zich af hoe het komt dat je 100.000 boeken verkoopt en niet op die korte lijst terecht komt. Zegt ze daarmee iets verkeerd? Nee vind ik. Jullie wel?

Op zich is het apart om zoveel fans te hebben en niet genomineerd te worden voor een zogenaamde publieksprijs. Los wat jij van Huidpijn vindt! Hebben die 5 procent van de leden van Hebban dan een totaal andere smaak dan de gemiddelde gewone lezer? Het antwoord hier op kan enkel ja zijn. Maar is het een publieksprijs? Kan je 5 procent van een groep lezers die tot een community horen het Nederlandse lezerspubliek noemen? Dat zou wel zo zijn als de lijnen op 1 september open zouden gaan voor elke lezer. Dus zonder registratie. 

Dat Noort zich hierover verbaast hoeft men niet gelijk als arrogant te ervaren. 
Waarom dan niet gewoon netjes antwoord geven op deze verbazing als je zelf het nieuws de wereld inbrengt dat Huidpijn dé zomerhit lijkt te worden? Je meldt dat het boek de zomerhit lijkt te zijn, maar het boek wordt niet gekozen voor jouw eigen populaire ledenprijs. Zijn Noort en ik de enigen die hier toch enige discrepantie in zien?
Simpele uitleg: bij Hebban word je de zomerhit als men (de leden van Hebban) jouw boek het meest opgezocht hebben. Dus heel veel mensen zoeken Huidpijn op, maar stemmen er niet op. De leden zoeken bijvoorbeeld Zomermeisjes veel en veel minder op, maar stemmen daar ongelezen dan weer wel op...

Als je het niet eens bent met de gang van zaken bij Hebban, dan heeft dat consequenties (inmiddels een redelijk wijd verspreide ervaring onder schrijvers, bloggers en lezers). Zie het artikel op de site van Hebban over de verbazing van Noort. Tussen de regels door leest de goede verstaander dat zij wordt neerzet als slecht verliezer. In de samenvatting van het gesprek op Twitter worden dan ook net die reacties van de schrijfster neergezet die Verheyen goed uitkomen in het verhaal. Dat de start van het gesprek toch enigszins anders verliep dan hij nu doet vermoeden is teleurstellend en ook jammer om het spelletje van "Ik heb gelijk" zo te spelen. Waarom niet in gesprek gaan met Saskia Noort in plaats van haar als een slechte verliezer neer te zetten in het artikel?

De dooddoener dat vanaf 1 september de lijnen openstaan en iedereen mag stemmen 
(let wel: niet elke boekenliefhebber, maar elk lid dat bij Hebban geregistreerd wil zijn) is wat flauw. Interessanter zou zijn hoeveel stemmen elk van de zes boeken kreeg. Misschien zelfs hoeveel Huidpijn dan kreeg in vergelijking.

Laten we heel eerlijk zijn: wil men als schrijver niet liever nu al in slechts enkele maanden tijd 100.000 verkochte boeken? Hoeveel Nederlandse schrijvers doen je dat na? Moet je dan maar braaf in je hok gaan zitten als je je verbaast of mag ook jij gewoon jouw eigen mening hebben en vragen hebben zonder gelijk weggezet te worden als een jaloerse vrouw?
Heb je als schrijver een ondergeschikte rol, moet je altijd je mond houden en vooral niet reageren op de werkwijze van Hebban? Of word je dan dus afgeserveerd? Zou men van de redactie ook zo gereageerd hebben als het om een schrijver van Overamstel ging?

Het goede nieuws voor de fans van Noort is dat het een lezer nauwelijks interesseert welk boek welke prijs wint of won. Noem nu in gedachte de winnaar van vorig jaar voor deze prijs… geef toe: je hebt geen flauw idee toch? Op de dag zelf is het voor uitgever en schrijver even leuk. De volgende dag word je ook nog uitgebreid genoemd op de Hebban-site en vooruit laten we even heel gek doen, ook nog heel kort op Nu.nl en dat is het dan toch. Voor de uitgeefwereld is het leuk, maar geen enkele lezer koopt om die prijs wel of niet jouw boek. Zoals pas nog iemand in onze thrillerboekencommunity opmerkte: "Ik pakte in Paagman een boek op en daar zat een sticker van Hebban op. Ik heb het snel weer weggelegd. "

INK