Voorlezen

Nu nog staat mij vaag bij dat ik als kind voor het slapen gaan wel eens werd voorgelezen. Bijvoorbeeld sprookjes uit de typisch jaren '70 verzamelboeken van Lekturama met alle klassieke kinderverhalen: Klein Duimpje, De Gelaarsde Kat, Het Meisje Met De Zwavelstokjes, Assepoester, Sneeuwwitje, allemaal kwamen ze aan bod. Fantastische werelden waar ik als kind in kon verdwalen en wat elk kind eigenlijk nodig heeft. Een stimulans voor de hersenen en de geboorte van mijn interesse in verhalen. Ook de prachtige illustraties in de boeken vond ik prachtig. Al snel bleek dat ik een fantasierijk kind was, compleet met imaginaire vriendjes, ik weet zeker dat het voorlezen hier extra aan heeft bijgedragen.

Als de verhalen niet werden voorgelezen zat ik ze zelf te lezen, of eigenlijk meer de plaatjes te kijken natuurlijk. Ik vond ze geweldig. Het was midden jaren '70, je wist ook niet beter. We hadden alleen Nederland 1 via de handmatig verstelbare antenne op de zwart-wit tv en Hilversum 3 bestond nog niet, dus wat kon je anders doen als je op een regenachtige dag niet kon stoepranden in de lege straat? Het was dat of met je Lego spelen.

Toen ik eenmaal op 19-jarige leeftijd het ouderlijk huis verliet, zijn de sprookjesboeken en de Lego dan ook met mij meeverhuisd, aangezien er geen kinderen achterbleven die voorgelezen konden worden en omdat de boeken voor mij een mooie herinnering waren. 20 kilo aan boeken sleurde ik mee naar mijn eigen 16m², een verbouwde schuur waarin de woonkamer, slaapkamer en keuken een en dezelfde kamer was. Sindsdien ben ik nogal wat verhuisd en bij elke verhuizing gingen de boeken weer een verhuisdoos in om in de nieuwe woning een plekje in een kast te krijgen of verstopt te worden op zolder. Ik kreeg het maar niet over mijn hart om de boeken weg te gooien (sorry voor het vloeken), of naar de kringloop te brengen.

Niet ontzettend lang nadat ik de wijde wereld in was gegaan met mijn knapzak (met 20 kilo aan sprookjesboeken en 30 kilo Lego), werd ik vader. De uitgelezen kans om zelf herinneringen te creëren, zou je denken. Helaas pakte dat net even anders uit. Wegens een vroege scheiding werden onze werelden op zijn kop gezet en ik werd meer een zaterdag- of zondagvader. Ik raakte in een depressie en het knulletje had het er erg moeilijk mee om van huis te slapen. De schaarse momenten dat er overnacht werd, hadden we het er allebei erg moeilijk mee, van voorlezen is het nooit gekomen,

Als je echt wilt kan alles natuurlijk, zeg ik nu kort door de bocht. Ik moet dan ook eerlijk bekennen dat er toen ook een stukje schaamte bij kwam kijken. Ik schaamde me ervoor om voor te lezen, een onderbuikgevoel waar ik me op dat moment niet overheen kon zetten. Achteraf bekeken had het meer met de ontstane situatie te maken (gescheiden van je kind leven, te horen krijgen dat hij liever niet bij mij is, etc.) dan echt met het voorlezen.

Als klein kind las ik mijn broertje ook voor

Bij toeval, als dat bestaat natuurlijk, ving ik onlangs een gesprek op met een soortgelijke strekking. Uit schaamte voor eigen problemen, of door je eigen problemen boven het kind te stellen, wordt het voorlezen overgeslagen of zelfs helemaal niet gedaan doordat mensen zelf moeite hebben met lezen, niet geïnteresseerd zijn in het lezen, dyslexie, culturele verschillen of problemen binnen het gezin. Het is niet alleen een kwestie van willen, soms is een dieperliggend probleem de oorzaak.

De een heeft misschien wat meer gevoel bij het voorlezen en vindt het leuk en belangrijk om voor te lezen, een ander ziet het meer als een verplichting of tijdverspilling.

Het is niet dat het een noodzaak is, maar ik denk zeker dat je een kind een voorsprong geeft door het voor te lezen. Het prikkelt de fantasie, stimuleert het plezier in lezen en helpt met het uiten van gevoelens.

Een goed voorbeeld van iemand die het leuk vindt om voor te lezen, is mijn schoonvader.

Onuitputtelijke energie steekt hij in het voorlezen van de meest fabelachtige sprookjes en kinderverhaaltjes. Elk karakter heeft zijn of haar eigen stem, met hoge en lage uithalen die moeiteloos worden afgewisseld. Het nichtje en neefje rennen al naar bed als ze weer eens logeren zijn en opa de leesboekjes tevoorschijn haalt. Schatergelach klinkt vanuit de slaapkamer als hij dezelfde rare stemmetjes voor de zoveelste keer opvoert. ´Nog een keer´ of ´Nee joh, dat kan toch helemaal niet´ klinkt het meerdere malen als het verhaaltje voor de derde keer die avond wordt voorgelezen.

Of een verhaal nu voor de eerste keer wordt voorgelezen of voor de vijftigste keer, het maakt de kinderen niets uit. Of je nu een half uur de tijd neemt of elke avond maar een paar minuten, ik weet zeker dat ze er jaren later met veel plezier en warme gevoelens op zullen terugkijken, net zoals hun ouders dat doen.

Vanwege het plezier in het voorlezen, deed hij onlangs mee aan de Voorleesaudities tijdens de Nationale Voorleesdagen. Kinderen uit alle windstreken zaten aandachtig in een kring te luisteren hoe hij voorlas, begeleidt met de hoge en lage stemmetjes en theatrale handgebaren. Ze beleefden het verhaal alsof ze er zelf onderdeel van waren en deelden hun eigen herinneringen met hem als ze zich herkenden in het verhaal. Het is voor mij dan ook niet verwonderend dat hij werd uitgeroepen tot beste voorlezer. Volkomen terecht. Ik mag hopen dat ik later als ik (groot)oud(er) ben net zoveel plezier mag beleven in het voorlezen.