Down memory lane

9 november 1989

Net als de halve wereld zit ik voor de tv en zie de Berlijnse muur vallen. Wat een historische gebeurtenis! En wij mogen daar getuige van zijn...

december 1989

Roemenië, dictator Ceaucescu en zijn vrouw zijn opgepakt. En niet veel later verschijnen de beelden van een doodgeschoten Ceaucescu. Weer een land bevrijd van zijn dictator!

zomer 1991

Ik krijg de kans om, vanuit de kerk, een werkreis naar Roemenië te maken, naar Tirgu Mures, in het Hongaarse deel van Roemenië. Het land van Dracula: Transsylvanië.

Na een reis van 2(!!!!!) dagen per trein komen we totaal verreisd in het donker aan. Spannend, je bent in een totaal ander land, maar je krijgt er nog weinig van mee. Het enige dat we willen is wat eten en dan snel slapen.

De volgende ochtend is iedereen al lang en breed wakker, gedoucht en gekleed. Op 2 dames na. Vriendin M. en ik liggen nog heerlijk te ronken. Pogingen om ons wakker te krijgen waren niet heel succesvol. Totdat iemand het aandurfde ons wat harder wakker te schudden. Heerlijk hoor, zo vast slapen :).

Als we buiten komen is het duidelijk dat we in een totaal ander land zijn. Het is in helemaal niets met Nederland te vergelijken. Het is bloedje heet, het lijkt alsof er een grijze waas over alles hangt. En dan bedoel ik niet vanwege de smog, maar het gebrek aan kleur. Een somberheid die ik wel associeer met het leven in een dictatuur, eigenlijk heel stereotype, maar dat wordt dus wel bevestigd.

Wij zullen verblijven bij gastgezinnen. Alleen. Gelukkig ben ik verre van verlegen en maak ik me er niet zo heel druk over. Toch is het spannend als ik het gezin voor het eerst ontmoet. Ze wonen op een soort boerderijtje net buiten de stad. Toch wel bijna een uur lopen vanaf de kerk waar we elke dag verzamelen. Pittig.

Het gezin waar ik terecht kom bestaat uit een vader en moeder, 2 meisjes en een jongen. Het oudste meisje, Mary, spreekt gelukkig Engels. De rest van het gezin alleen Hongaars, Roemeens en Frans. Veel handen en voetenwerk dus.

Op die wandeltochten van en naar 'huis' praten Mary en ik veel. Over Nederland, over Transsylvanië, over meisjesdingen (zij is 16 en ik ben 18). Als ik probeer te praten over het leven tijdens de dictatuur, tijdens de wandeling, dan wil ze dat niet. Ze kijkt bang om zich heen en maant mij stil te zijn. Ze probeert duidelijk te maken dat je niemand op straat kan vertrouwen en dat je erg moet uitkijken met wat je zegt. Als ik zeg dat de Securitate (geheime dienst van Ceaucescu) toch niet meer bestaat, schudt ze met haar hoofd. Ze schijnen er nog steeds te zijn en je moet erg oppassen. Ik schrik hier toch van. En voor heel even krijg ik een klein kijkje in hoe het geweest moet zijn.

Het verblijf in een gastgezin brengt ook een andere uitdaging met zich mee: eten...En dan vooral wat de pot schaft. Ik eet praktisch geen vlees, maar hoe maak je dat aan die mensen duidelijk? En als je dan ook nog weet dat wat jij eet, minder eten voor hen betekent...Heel lastig. Je wil ze niet voor het hoofd stoten, maar ook niet te veel eten...

Op een dag aten we kip, uit de tuin...Dat vind ik al lastig, maar goed, de kip komt op tafel, met alles er nog op en aan. Alleen de veren waren geplukt...

Ik kreeg, als gast, de ingewanden aangeboden. Wat was ik blij dat ik allergisch ben voor orgaanvlees, dat kon ik nog wel duidelijk maken. Toen kreeg ik het hoofd aangeboden, met snavel en oogjes er nog aan....Eh...liever niet????

Goed, wat wilde ik dan? Geef maar een pootje...juist...met de klauwen er nog aan! Het heeft serieus meer dan 15 jaar geduurd voor ik weer iets anders van de kip at dan het kipfiletje...

Op de dag dat ik vertrek komt de vader thuis met 2 varkens. De vleesprijs gaat stijgen en zo hebben ze voorlopig vlees...Wat ben ik op dat moment blij dat ik naar huis ga!

Natuurlijk maak je tijdens zo'n reis ook vrienden. Ik raakte bevriend met Orsi. Jaren hebben we elkaar brieven geschreven. En de 2 keer daarna dat ik in Tirgu Mures was, trokken wij ook met elkaar op. We waren echt goede vriendinnen, voor zover dat kan op zo'n afstand. Helaas zijn we elkaar uit het oog verloren. En ze heeft zo'n algemene naam, dat ik haar nog niet heb kunnen terug vinden.

Haar vader was (is) een bekend kunstenaar in de stad. We hebben een tentoonstelling van hem bezocht. En als vriendin mocht ik ook een bezoek aan zijn atelier brengen. Was erg gaaf!

In 1993 en 1994 ben ik nog weer terug geweest naar Tirgu Mures.

In 1993 kregen we de gelegenheid om een staatsweeshuis te bezoeken. Wat was dat vreselijk! De geuren. De ongeïnteresseerdheid van de leiding. Het gebrek aan speelgoed. Het donker.

Wij hadden bellenblaas meegenomen voor de kinderen. Groot succes. En toen een kind per ongeluk bellenblaas in zijn ogen kreeg, werd hij door 1 van ons meegenomen om de ogen uit te wassen. De andere kinderen zagen hun kans op aandacht schoon en je raadt het al....te bizar en heftig voor woorden...

Ik heb het hele bezoek met een jongetje op schoot gezeten. Hij werd totaal genegeerd door de leidsters en iemand vertelde dat hij AIDS had. Hij was dus gevaarlijk...

Ik was niet bang voor AIDS, mijn oom leed er in die tijd aan en ik wist dus hoe ik er mee om moest gaan.

Na slechts een kwartiertje moesten we weer gaan. Een vriend heeft mij letterlijk moeten meesleuren, ik wilde niet weg, ik kon die kinderen niet zo achterlaten...

Gelukkig was een jaar later de situatie een heel stuk verbeterd. Kleurrijke speeltoestellen in de tuin en leidsters die met de kinderen speelden. Dat deed goed.

Alle 3 de reizen hebben op hun eigen manier indruk gemaakt. Het relativeerde ook. Kon me, als ik weer terug was in Nederland, druk maken over de tig verschillende soorten shampoo in de winkels. Daar waren de winkels zo goed als leeg.

Ik wil graag nog een keer terug naar Tirgu Mures. Het zal wel ontzettend veranderd zijn. En dat zal dan best raar zijn, terwijl ik aan de andere kant misschien ook zo de weg weer weet...

Viszontlátásra!

Juul

Juul