Er is een kans van Richard Russo

 

Ik las Er is een kans, de laatste roman van Richard Russo, een Amerikaanse bestsellerauteur die schrijft over leven in Amerika. Veelgeprezen grote verhalen waarvan er drie zijn verfilmd. In 2002 won Russo de Pulitzerprijs voor het boek Empire falls, een verhaal over een stadje dat steeds armer wordt, met een restaurant waar de dorpelingen hun leven en problemen bespreken. Dit veelgeprezen verhaal waarvan de personages ontroerend en humoristisch worden neergezet, is verfilmd.

In Er is een kans maken we kennis met Teddy, Lincoln en Mickey, drie vrienden van in de zestig die bij elkaar komen op Martha's Vineyard, een eiland bij de Verenigde Staten. Ze hebben elkaar in hun studententijd leren kennen en willen hier nu net als toen een weekend doorbrengen. Ze blijken nog steeds weinig met elkaar gemeen te hebben, behalve de vraag waar Jacy Collaway - het meisje waar de drie studenten verliefd op waren - is gebleven. Ze is veertig jaar geleden spoorloos verdwenen, een zaak die nooit opgehelderd is en die hen niet loslaat. Kennen ze elkaar eigenlijk wel?

In dit verhaal brengt Russo zijn personages op een ontroerende en realistische manier tot leven. Ze krijgen allemaal een eigen stem, een eigen kleur. Beschouwingen over herinneringen en de willekeur daarvan laten je niet meer los.

“Hoe kwam het dat Lincoln zich dit detail herinnerde, terwijl er in de loop der jaren zoveel andere details in de vuilnisbak van zijn geheugen terecht waren gekomen?”

Ook de worsteling met ouder worden, lijden, het leven zelf wordt voelbaar gemaakt.

“Ze pisten naast elkaar, twee mannen met prostaten die, net als de rest van hun organen, betere tijden hadden gekend.”

De verschillende vertelmomenten vormen een prachtig tijdsbeeld waarbij de periode rond de Vietnamoorlog en de verkiezing van Trump mooi met elkaar verbonden worden.

Er is een kans is geen whodunnit die je in een middag uitleest, wel een mooi boek waarin je personages goed leert kennen en de waarin de rol van toeval bij hoe een leven loopt zichtbaar wordt. Een verhaal met mooie observaties over ouder worden, over geheimen, met prachtige woordkeuzes en een knap spel tussen heden en verleden. En met beschouwingen over kans, noodlot en vrije wil die blijven hangen.

“Wat die strijd tussen noodlot en vrije wil zo ongelijk maakte, was dat mensen zonder uitzondering het ene met het andere verwarden, en woedend datgene te lijf gingen dat vaststond en onveranderbaar was, terwijl ze juist die dingen die ze wél konden rechtzetten negeerden.”

Russo is een geweldige verteller, die zich als geen ander inleeft in zijn personages. Hoewel dit verhaal zonder het tegen het einde van het boek lang uitgesponnen verhaal over Jacy minstens zo interessant was geweest, laat het je wel achter met een beklemmende vraag: hoe goed ken ik mijn vrienden?

Iris