Jij van Caroline Kepnes

Titel: Jij

Auteur: Caroline Kepnes

Publicatiedatum: oktober 2014

Uitgeverij: Xander Uitgevers

Waardering: 2 kraaien

Caroline Kepnes is een Amerikaans auteur die al een reeks bestsellers op haar naam heeft. Van dit boek werd een Netflix-reeks gemaakt (You).

Achterflap

Als een adembenemende vrouw Joes boekwinkel op Manhattan binnenloopt, weet hij het zeker: hij wil haar. Guinevere is perfect: mooi, stoer, slim en supersexy. En ze hebben ook meteen een leuk gesprek. Joe raakt totaal geobsedeerd: hij bespiedt haar, wil alles over haar weten, wil haar lichaam bezitten en haar gedachten beheersen. Joe gaat tot het uiterste om zijn verlangens werkelijkheid te maken. Hij hackt haar smartphone, leest al haar berichten en e-mails en komt zo achter haar diepste geheimen. En haar geheimen en obsessies zijn heftig en pijnlijk. Is Guinevere wel zo perfect als Joe zou willen? En is Joe wel zo voorkomend als Guinevere denkt?

Mening

Ik geef eerlijk toe dat dit absoluut geen positieve recensie zal zijn. Ik geef ook eerlijk toe dat ik bijna altijd het boek beter vind dan de film. Dit is een uitzondering op die regel – een uitzondering gebaseerd op het feit dat ik het zo moeilijk had met dit boek, dat ik erbij in slaap viel. Letterlijk. Toen ik ontwaakte, heb ik een poging gedaan om verder te lezen, maar ik heb het uiteindelijk toch opzijgelegd.

Lees deze recensie dus niet als ‘jij’ JIJ goed vond. Lees hem wél als je de Netflix-reeks hebt gezien en goed bevonden. Want die vond ik dus echt wél goed.

Misschien lag het aan het feit dat dit boek helemaal anders werd geschreven dan de meeste boeken. Het hoofdpersonage Joe, is een stalker. Een giftig personage die niet doorheeft dat hij giftig is. Een man met behoorlijk wat geheimen, ontzettend veel complexen en vooral een afwijking die hem doet geloven dat hij over het leven en de dood van Guinevere Beck, zijn ‘grote liefde’ (ook al weet dat zij aanvankelijk niet eens) en haar vrienden mag beslissen.

Op een dag maakt Guinevere (Beck genoemd door haar vrienden), de fatale fout om in Joe’s oude boekhandel binnen te stappen en daar onbewust zijn aandacht te trekken. Dat is vanaf pagina één het enige motief van Joe om meteen als een blok voor haar te vallen. Ze is (uiteraard) aantrekkelijk, lief, charmant, prachtig – kortom, perfect. En Joe besluit op dat moment om haar te beginnen volgen.

Eerst lijkt het allemaal onschuldig, maar het escaleert al snel in ware stalker-modus. Alleen duurt het heel lang voor Beck zelfs maar doorheeft dat er iets aan de hand is. Joe handelt immers vanop afstand. Hij is toevallig in de buurt wanneer zij bijna voor een trein valt en redt zo haar leven, waardoor hij meteen toegang krijgt tot haar leven. Hij ontvoert de man waarvan hij dénkt dat die slecht voor haar is. Hij infiltreert bij haar vriendinnen en begint ook een van hen te terroriseren. En zo benadert hij Beck alsmaar meer, wurmt hij zich in haar leven en wordt hij pas echt angstaanjagend.

Dit verhaal – als je het zo bekijkt – is sterk, net omdat het geschreven werd vanuit het standpunt van de stalker. Maar het is ook meteen het grootste probleem. Joe is geen aardige man. Hij is een wreedaardige kerel, die zich telkens weer wijsmaakt dat Beck voor hem valt en hem aardig vindt. En zij? Zij beseft niet eens wat er echt aan de hand is. Als lezer voel je geen sympathie voor Joe. Je vindt hem raar, koel, kil, moordlustig. Hij is een anti-held genre Mr. Ripley, genre Dexter, maar het verschil met die verhalen – vooral met de Mr. Ripley-boeken – is de vorm van dit boek.

Joe vertelt immers voortdurend tegen Beck. Hij vult ellenlange passages met gesprekken die hij voert met haar – alleen vinden die gesprekken nooit echt plaats. Hij bespreekt haar, spreekt haar aan met jij en jou, noemt haar, maar laat haar niet toe om haar eigen mening te vormen. De zinnen zijn zo lang dat je ze soms drie keer moet lezen. Ze zijn verwarrend, net als Joe. De auteur wilde duidelijk dat je in de geest van Joe zou kruipen, dat je een idee en beeld zou krijgen van hoe die man praat en reageert en redeneert. Die keuze begrijp ik, maar het maakt dit een ontzettend moeizaam boek. Je moet je worstelen door de vele passages, de woordenstroom en de manier waarop er nauwelijks dialoog is in het verhaal. Alles wordt immers vanuit Joe’s standpunt verteld, waardoor iedereen erg oppervlakkig blijft. Ik betrapte me erop dat Beck me niets kon schelen – maar dat deed Joe ook niet.

JIJ is een boek dat je geweldig vindt – of niet. Ik behoor helaas tot die laatste categorie.

En net dat is zo jammer, want de reeks is wél interessant, goed gebracht en geweldig geacteerd. De Joe van de serie heeft vlees en bloed gekregen, net als Beck, Peach en de andere personages die om haar heen draaien. Je weet wie zij zijn, wat hen motiveert en hoe ze het leven bekijken. In de serie vertelt Joe evengoed – hij spreekt Beck ook aan met jij en jou, hij verhaalt over haar net als in dit boek. Maar, daar wordt het netjes verwerkt in het visuele. Daar zie je hem tot leven komen, zie je de blik in zijn ogen, weet je hoe hij denkt.

Het enige positieve is de waarschuwing rond het gebruik van sociale media. Want dat punt wordt wel met verve neergezet én is realistisch. Het is zo eenvoudig iemands leven binnen te dringen dat het angstaanjagend wordt.

Zoals ik al zei: dit is een van de zeldzame keren dat ik een serie/film boven het boek verkies. You was een uitstekende serie. Jij is vermoeiende – en vaak ook heel saaie – lectuur.

Ik kan dus niet anders dan 2 kraaien geven – waarvan 1 kraai voor de originaliteit en de moedige keuze van de auteur om dit verhaal op deze manier te schrijven, en de andere omwille van de sociale media waarschuwingen.

 Er komt een tweede reeks uit op Netflix – ik ga het boek waarop deze gebaseerd werd aan me voorbij laten gaan en gewoon geduldig wachten op de reeks.