Liefde zonder grenzen

De wereld staat in brand, het lijkt wel een titel voor een boek. Duizenden doden per dag, 65 miljoen mensen op de vlucht, kinderen die omkomen van de honger, sterven aan een gewoon griepje door gebrek aan vaccins, voedsel of onderdak, honderden mensen komen wekelijks om bij bomaanslagen of in het kruisvuur tussen politie en drugsbaronnen, of gewoon omdat ze met de ‘verkeerde’ huidskleur geboren zijn.

Als je dit zo leest, zul je, als je een beetje menselijkheid hebt, een paar keer goed hebben moeten slikken. Zo niet, lees het dan nog een keer en bedenk dat het hier gaat over vaders, moeders, zoons, dochters, opa’s, oma’s. Het menselijk drama achter wat eigenlijk allang geen nieuws meer is. Nieuws is iets dat je nog niet eerder wist; nieuwe ontwikkelingen in een bestaande zaak of iets dat je nog nooit eerder had gehoord. Anders had het Nieuws wel ‘Dingen die u allang wist of liever niet had willen weten’ met Noraly Beyer, geheten.

Het dagelijks bombardement aan hetzelfde tragische nieuws, terwijl je op de bank zit te eten - onmeetbaar leed, corruptie, misbruik, beelden die allang niet meer schokken van mensen die uit elkaar gereten op straat liggen, foto’s van mensen die door hun beul op het punt staan onthoofd te worden, moeders en vaders die gillend met hun levenloze kind in de armen over straat rennen, live-feed van vluchtende clubgangers die nooit meer thuiskomen - hoeveel van dat nieuws komt dan nog bij je binnen? Blijf je kijken, of schakel je over naar je favoriete sitcom?

Wanneer houdt nieuws op nieuws te zijn? Als er dagelijks duizenden mensen omkomen door bomaanslagen, is dat dan nog nieuws? Elke aanslag is uiteraard nieuw, maar is het nog nieuws en wat is de nieuwswaarde hiervan voor jouw vierkante meter aarde? Hoeveel van dit nieuws moet jij je aantrekken? Moet je bij elk nieuwtje stilstaan en alle informatie tot je nemen of is 500 kilometer afstand dichtbij genoeg om je zorgen te gaan maken?

We worden gevoelloos gemaakt, murw geslagen met dagelijks leed van verre landen dat ons nauwelijks nog raakt. Het menselijk leed is een gegeven geworden. We raken pas massaal in tranen, rouw en woede als de granaatscherven inslaan in onze voortuin. We sluiten als schapen aan in de zinloze selectieve optocht tegen terrorisme, omdat we eigenlijk niet weten hoe we moeten reageren en omdat we denken dat een optocht indruk maakt op degenen die meedogenloos zijn.

Waarom wel een optocht voor Parijs en waarom niet voor Bagdad? Hoeveel zin heeft een globale polonaise als de ene stoet achter de andere aansluit? Als de optochten zich

voornamelijk richten op gebeurtenissen die plaatsvinden in het ‘vrije Westen’. Wordt de kloof juist niet bevestigd als het oorverdovend stil blijft voor Turkije, Bagdad of Libië, of denk je dat een terrorist zich laat intimideren door je ‘je suis’ actie op Facebook? Het geweld stopt niet, omdat er niets verandert. Omdat pijnlijk duidelijk is dat er van alle kanten intolerantie is.

Geweld is niet de oorzaak, het is een gevolg. Het gevolg aanpakken heeft geen zin, zolang de oorzaak niet erkend wordt en er geen fundamentele veranderingen plaatsvinden in de manier hoe wij met elkaar leven.

Maar ‘we’ raken liever gefrustreerd omdat ‘zij’ geen optochten houden voor ‘ons’, dan dat we focussen op feit dat het voor hun al jaren dagelijkse kost is. Sinds wanneer zijn we een ‘wij-tegen-hullie’ samenleving geworden. Wat voor samenleving zijn wij, als we niet eens samen kunnen leven, als we pas in actie komen als het geweld- waar het Westen mede verantwoordelijk voor is- onze grenzen binnendringt, als de hulpeloze om hulp vraagt en wij onze grenzen dichtgooien.

Is de Westerse waarde niet doorgeslagen, een mythe, een ongrijpbaar gemeengoed. Een verzameling van individuen die steeds vaker met zichzelf bezig is in plaats van met een gemeenschappelijk belang. Gierig, bezitterig, bang om te delen. Hoe beschaafd is die beschaafde wereld eigenlijk als je niet eens meer geraakt wordt door 300 mensenlevens die in Bagdad verloren gaan, kinderen die dagelijks in Afrika sterven, Mexicaanse vrouwen en kinderen die in massagraven worden gevonden, liever discussieert of je iets nu wel of niet genocide moet noemen dan erkennen dat er systematisch hele volken worden uitgeroeid.

Als dat de Westerse waarde is, zou ik me toch maar eens gaan afvragen of dat ook de waarden zijn die jij wilt overdragen aan jouw kinderen. Als jij geen liefde meer overhebt voor je medemens, 5 kilometer of 5973 kilometer van je vandaan, en liever je stoep laat weghalen om te voorkomen dat de waarde van je huis daalt, is te begrijpen waarom er voor ´ons´ geen stoeten worden gehouden. Hoe kun je praten over de beschaafde wereld wanneer jouw liefde stopt aan de grens?

Het mag misschien een naïeve gedachte zijn, een utopie, maar ik ben er van overtuigd dat met de miljoenen mensen, die veelal in stilte dagelijks hun liefde tonen door vrijwilligerswerk te doen, mensen op te vangen, hulp bieden zelfs op momenten dat ze zelf weinig te bieden hebben en zelfs dat nog willen delen, zonder ook maar een tegenprestatie te verlangen, de haat terug te dringen is. De angst moet overwonnen worden, angst voor verandering, voor anderen die zich anders gedragen. De angst om iets anders te doen voor een ander, zonder bang te moeten zijn. Doorbreek de ik-samenleving, werk aan het samen leven, alleen dan kan de angst teruggedrongen worden.