De vakantiekoffer van Lupko Ellen

Vakantieboeken Lupko Ellen

Tijdens een vakantie lees ik meestal weinig. Mijn vrouw en ik wandelen graag, bergje op, bergje af, vandaar. Maar deze keer hadden we een huisje gehuurd, in Zuid-Frankrijk. Op een berg, dat wel. Het huis had een open haardvuur, wat goed uitkwam omdat het de eerste week zelfs daar stervenskoud was.
Omdat we op een en dezelfde plek zouden blijven namen we deze keer echte boeken mee, uit de kast getrokken bij een kringloopwinkel. Lezen tijdens de vakantie blijkt nadelen te hebben. Als je leest kan je niet wandelen bijvoorbeeld. En als een boek je pakt besta je niet meer voor je omgeving. 

'Zullen we iets gaan doen?'
Stilte.
'Een eindje lopen?'
Stilte.
Na een tijdje:
'Zei je iets?'
'Of je nog koffie wilt.'

Het eerste boek dat ik las was 'De druiven der gramschap' van John Steinbeck. Wilde ik altijd nog een keer lezen, en dat kwam er nu van. Het boek beschrijft de reis van een boerengezin dat vanuit Oklahoma naar Californië reist, in een aftandse kleine vrachtauto. Ze moeten wel, want ze zijn failliet. Het is de tijd van de 'Grote Depressie' in de jaren dertig van de vorige eeuw. Bovendien is er in Oklahoma al jaren geen regen gevallen. Ze zijn niet de enigen: dik een miljoen mensen maken dezelfde duizenden kilometers lange reis langs Route 66 naar het beloofde land: Californië. Want daar is werk, zegt men. Daar vallen de sinaasappelen vanuit de bomen zo in je hand, daar moeten druiven worden geplukt. Als het gezin na veel tegenslag eindelijk aankomt blijkt het met het werk nogal tegen te vallen. En de plaatselijke bevolking ziet ze niet graag komen, om het zacht uit te drukken.
Het boek loopt slecht af. Geen hoop. Hongersnood. Dood.

Wat mij het meest trof waren de grote overeenkomsten van wat er daar en toen gebeurde met de huidige vluchtelingenproblematiek. 
De plaatselijke bevolking die de vluchtelingen uitscheldt voor 'Oki': want afkomstig uit Oklahoma. De plaatselijke bevolking die er niet voor terugdeinst de vluchtelingenkampen in brand te steken, en de doden die daar bij vallen, inclusief kinderen, voor lief neemt. De plaatselijke bevolking die vindt dat de Oki's hun werk inpikken, hun dochters verkrachten. Die vindt dat Oki's niet veel meer zijn dan beesten. 
De uitzichtloosheid. 
De onderliggende oorzaak van alle ellende: een economische crisis die veroorzaakt is door beursspeculanten.
Toen ik het boek uit had merkte ik dat het gevoel van ellende in me was gekropen. De gedachte dat alle problemen die er nu zijn er al -veel- vaker waren. Dat we met zijn allen niets leren. Op naar de volgende crisis, veroorzaakt door de rijken, betaald door de armen.
Gelukkig gingen we de volgende dag wandelen, dan loop je dat soort gedachten eruit.

Ik begon met frisse moed in een volgend boek: 'Alles is verlicht' van Jonathan Safran Foer. Dat boek vertelt het verhaal van een Joodse New Yorkse jongeman die in Oekraïne met behulp van een tolk op zoek gaat naar de vrouw die ooit zijn familie hielp, zodat die aan de nazi's kon ontsnappen. 
Het boek bestaat uit de briefwisseling tussen die tolk en de 'held' zoals de New Yorker wordt genoemd. In het begin is dat boek erg komisch, omdat de tolk nogal gebrekkig Engels schrijft (wat dan weer mooi wordt vertaald in gebrekkig Nederlands): hij neemt veel dingen net iets te letterlijk. En waarom moet je 'African American' schrijven als het om een neger gaat? Ik schoot regelmatig in de lach. Naarmate het boek vordert, en dichter bij de gruwelijkheden van de Tweede Wereldoorlog komt, neemt de lol af, om het zacht uit te drukken. 
Maar wat een goed boek. Ik geloof dat de schrijver ergens begin twintig was toen hij dit schreef.

Al met al: deze twee boeken hebben mijn vakantie behoorlijk beïnvloed. Ik heb gelachen, ben somber geworden, heb nagedacht. Om door een boek in spanning te worden gehouden hoef je niet per se een thriller te lezen, dat ook. Elk goed boek is spannend. 

Maar ik kan me ook voorstellen dat je tijdens je vakantie lekker onbekommerd een goed geschreven spannend boek wilt lezen. Dus weet wat je meeneemt!